نوزدهمین جشنواره نمایش‌های عروسکی تهران – مبارک چندی پیش به دبیری هادی حجازی‌فر به کار خود پایان داد. فارغ از نتایج و اتفاقات جشنواره، نحوه عملکرد حجازی‌فر در این دوره جشنواره بیش از هر چیزی به چشم آمد. او که در کارنامه کاری‌اش، سابقه کارگردانی نمایش عروسکی را دارد، توانست با نگاهی درست به این مقوله، اتفاقات خوبی را برای جشنواره رقم بزند.
حجازی‌فر چند روز پیش با خبرگزاری مهر گفت‌وگوی مفصلی درباره جشنواره انجام داد و نگاهی به گفته‌های این هنرمند، ما را بهتر با دغدغه‌های او در زمینه تئاتر آشنا می‌کند. کسانی که حجازی‌فر را از نزدیک می‌شناسند، می‌دانند او چقدر در کارش جدی است و با همین جدیت، کار را در جشنواره عروسکی در دست گرفت.
نداشتن عشق مدیریت
هادی حجازی‌فر در گفت‌وگویش نشان داد علاقه‌ای به کار مدیریتی ندارد و نیامده تا برای مدتی زیاد دبیر جشنواره بماند. او آمد کار خودش را انجام داد و تصمیم گرفت این مسئولیت را به شخص دیگری واگذار کند. او با بیان اینکه در دوره بعدی جشنواره مسئولیتی نخواهد گرفت، چنین گفت: «کرار در مدیریت باعث فساد و خراب شدن آدم‌ها می‌شود از این رو جا دارد که آدم‌های جوان‌تر با فکرها و ایده‌های جدیدتر وارد شوند و ما هم در کنارشان هستیم.» او با تاکید بر ورود جوانان با ایده‌های نو این اطمینان خاطر را داد که تمام قد در کنارشان بایستد و به آنها مشورت بدهد.
این حرف‌ها نقطه امیدوارکننده‌ای است. در دورانی که همه برای گرفتن مسئولیت‌های اینچنینی سرودست می‌شکنند، حجازی‌فر خیلی راحت می‌گوید در دوره بعدی حضور نخواهد داشت ولی بدون چشمداشت، به کسانی که مسئولیت دبیری را برعهده بگیرند کمک خواهد کرد.
حساسیت در بیت‌المال
همچنین معمولا در جشنواره‌ها نحوه عملکرد مالی با ابهاماتی روبه‌رو است و ریزِ دریافت‌ها و هزینه‌کردها به طور دقیق مشخص نیست. این شیوه مدیریتی آفت‌ها و آسیب‌های زیادی به همراه دارد و مردم را نسبت به برگزاری چنین جشنواره‌هایی بدبین می‌کند.
حجازی‌فر درباره حساسیتش نسبت به مسائل مالی بیان کرد: «ما یک خطر قرمز داشتیم و آن هم توجه به مساله بیت‌المال بود؛ بیت‌المال برای من خیلی مهم است چون این هزینه‌ها مالیات آن کارگری است که الان دارد در عسلویه کار می‌کند یا افراد زحمتکش دیگر جامعه، بنابراین باید حواسمان به آن باشد تا این پول حتماً خرج بچه‌های جامعه عروسکی شود. الان به ضرس قاطع می‌گویم که ۷۰ تا ۷۵ درصد بودجه‌ای که ما هزینه کردیم مستقیم یا با واسطه به خانواده عروسکی برمی‌گردد.»
همین که مدیر یا هنرمندی بفهمد، پول چنین جشنواره‌هایی از بیت‌المال و از جیب کارمند و کارگر و معلم و دانشجو می‌رود، نکته مهمی است. همین که هنرمند بفهمد این پولِ کارگری در زیر آفتاب سوزان جنوب است باعث می‌شود تا با وسواس و حساسیت بیشتری مواظب خرج و مخارج مربوط به جشنواره باشد. و چقدر خوب که در این دوره، بخش اعظم بودجه به هنرمندان عروسکی رسید تا آنها مختصر دلگرمی‌ای برای ادامه کار داشته باشند.
دلخوش نبودن به کمک‌های دولتی
حجازی‌فر با جذب اسپانسر و صحبت با نهادها و سازمان‌های مختلف، توانست بخشی از هزینه‌های جشنواره را تامین کند. او به کمک‌های دولتی اعتقاد ندارد و عقیده دارد می‌توان با جذب سرمایه، گام‌های مثبتی در زمینه حمایت از هنرمندان برداشت. نظر حجازی‌فر در این باره چنین است:«نباید مثل آدمی باشیم که از خواب بیدار می‌شود و می بیند کوهی از مشکلات روی سرش ریخته پس دوباره لحاف را روی سرش می‌کشد و می‌خوابد. باید از جایی شروع کنیم. چیزی که من خیلی رویش حساب کردم پلتفرم‌هاست. همه جای دنیا هنرمندان تئاتر عروسکی پردرآمدترین هستند جز اینجا و کشورهای اطراف. ما نیاز به حمایت دولت نداریم و به راحتی می‌توانیم بودجه جذب کنیم. اگر بزرگان تئاتر عروسکی بتوانند کنار هم جمع شوند و تصمیم بگیرند، دیگر نیاز به حمایت دولت نداریم.»
اگر تئاتر ایران در زمینه‌های مالی بتواند تا حدودی خودکفا شود و سرمایه و مخاطب جذب کند، امید زیادی به رشد این حوزه می‌رود. اینکه مدیران و هنرمندان تنها نگاهشان به دولت باشد تا ببینند مسئولان دولتی چه زمانی کمک می‌کنند، دردی از هنر این کشور دوا نمی‌کند.
یکسان دانستن گروههای ایرانی و خارجی
نکته مهم دیگر در رابطه با جشنواره‌های تئاتری کشور، حضور گروههای خارجی سطح پائین و بی‌کیفیت هستند که آورده خاصی برای تئاتر کشور ندارند. آنها فقط از جنبه دهان پرکن و برای خالی نبودن عریضه به ایران می‌آمدند، کلی هزینه روی دست برگزارکنندگان می‌گذاشتند و می‌رفتند.
امسال خبری از گروههای خارجی در جشنواره عروسکی نبود و دلیل آن را حجازی‌فر به درستی توضیح داد: « امسال نکته‌ای که مدنظر داشتیم این بود که اسکان گروههای خارجی نباید با گروههای ایرانی تفاوتی داشته باشد و باید نوع غذا و حتی محل غذا خوردنشان هم یکی باشد. اگر این شرایط را نمی‌پذیرند، به ایران نیایند. بعضی از گروههای خارجی چون حرفه‌ای هستند از ما پول می‌خواهند اما سقف کمک هزینه‌ای هم که به این گروه‌ها پرداخت کردیم همان سقفی بود که به گروههای ایرانی پرداخت کردیم نه مبلغی بالاتر. البته ترجیح من این است که در این شرایط بودجه‌ای این کمک هزینه به بچه‌های خودمان برسد تا به نمایش خارجی که کار خوبی است اما صرفاً بار آموزشی چندانی هم ندارد.»
کار خوب دیگر حجازی‌فر این بود که کارها را از دستِ گروهی که به صورت روتین در جشنواره عروسکی کار می‌کرد در آورد و گروههای دیگر را هم دخیل کرد. او در این باره گفت: «مساله مورد توجه دیگر این بود که عده‌ای در جشنواره‌ها بودند که کارشان هم خوب بوده ولی همیشه کارها به آنها سپرده می‌شد از فیلمبرداری و کارگردانی مراسم گرفته تا بولتن و روابط عمومی جشنواره که در این دوره این اتفاق رخ نداد و تیم متفاوتی کارها را برعهده گرفتند.»
تجربه حضور هنرمندی مثل هادی حجازی‌فر در کسوت دبیر جشنواره تئاتر عروسکی- مبارک، تجربه ارزشمندی بود. این نشان داد اگر کار به کاردان سپرده شود، می‌توان در جشنواره‌ها اتفاق خوبی رقم زد. نمایش عروسکی در ایران سبقه زیادی دارد و اگر بتوان با دست فرمان درستی مسیر این حوزه را هدایت کرد، خونی تازه در رگ‌های آن جریان پیدا خواهد کرد. امیدواریم با حضور هنرمندانی مثل حجازی‌فر چنین اتفاقی رقم بخورد.
