سال که از نیمه میگذرد بحث گران شدن بلیت سینما داغ میشود. این روند در طول این سالها حفظ شده و در ماههای پایانی سال، قیمت بلیت دچار افزایش میشود تا موافقان و مخالفان گرانی بلیت سینما وارد میدان شوند و حرفهایشان را بزنند.
طرح شناور شدن قیمت بلیت سینما بار دیگر اجرایی شده و قرار است بلیت سینما در ساعتهای پیک و شلوغی به ۸۰ هزار تومان برسد. زمان تشخیص ساعت پیک و شلوغی هم به عهده سینمادار گذاشته شده و با این پیشفرض باید روزهای پنجشنبه و جمعه منتظر بلیت ۸۰ هزار تومانی باشیم.
بالا رفتن هزینههای سینماداری
محمدرضا صابری سخنگوی انجمن سینماداران با دفاع از این طرح و افزایش قیمت، درباره اقتصادِ سینما در شرایط تورمی این روزها چنین میگوید: «واقعیت این است که هزینههای سینماداری بسیار بالا رفته است. زمانی که بلیت سینما ۳۰ هزار تومان بود، قیمت چیپس و پفک در پردیس کورش ۱۵ هزار تومان بود. امروز قیمت همان چیپس و پفک ۶۰ هزار تومان شده، اما قیمت بلیت سینما هم ۶۰ هزار تومان است! با توجه به هزینههای نیروی انسانی، آنقدر هزینهها سرسامآور شده است که اصلا با این قیمتها نمیتوان سینماها را اداره کرد. مباحثی مانند مالیات هم که در جای خود مشکلاتی را به همراه دارد.»
حرفهای صابری با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، حرف بیراهی نیست. بهرحال سینمادارها هزینههای زیادی دارند و باید هزینه و درآمدهایشان با هم بخواند تا بتوانند به فعالیتشان ادامه دهند.
دور نکردن مردم از سالنهای سینما
اما از طرف دیگر نباید مردمی که سینما همچنان به عنوان تفریحی ارزان برایشان به حساب میآید را فراموش کنیم. سینما همچون گذشته جایگاه مهمی در تامین اوقات فراغت بخشی مهمی از مردم جامعه دارد و گران شدن بلیتها، مردم را از سینما دور خواهد کرد.
طرح شناور شدن بلیت تا ۸۰ هزار تومان، ایدهای قابل درک برای حیات صنعت سینما در کشور است، اما این موضوع زمانی پیچیده میشود که شایعه گران شدن بلیت تا ۱۰۰ هزار تومان برای سال آینده به گوش میرسد. گویا سازمان سینمایی با گران کردن پلکانی بلیت سینما، نمیخواهد به مردم شوک وارد کند و به دنبال این گران شدن بیشتر بلیت سینما در چند مرحله است.
افزایش بیش از اندازه قیمت بلیت سینما به سود هیچ کسی نخواهد بود. در دورانی که سالنهای سینما رونقی دوباره گرفتهاند و مردم دوباره به فیلمهای سینمایی روی خوش نشان میدهند، نباید با افزایش ناگهانی بلیت سینما، آن هم تا نرخی که برای مردم سنگین است، آنها را از سالنهای دور کرد.
خانه تکانی در سیستم تهیهکنندگی
مشکل اصلی و اساسی سینمای ایران در طول این سالها بر این بوده که تمام تخم مرغهایش را در سبد تماشاگر داخلی گذاشته است و هیچ ایده و فکری برای سرمایهگذاری در خارج کشور ندارد. این معضل در شرایط نامساعد اقتصادی بیشتر خودش را نشان میدهد و هرگونه افزایش قیمت بلیت جهت جبران زیاندهی، با واکنشهای منفی در جامعه روبهرو میشود.
سینمای ایران تا نگاه و دورنمای بلندتری از امروز نداشته باشد، تا ابد در این وضعیت دست و پا خواهد زد. سیستم پخش و تهیهکنندگی سینمای ایران باید تکانی اساسی به خود دهد و بتواند فیلمهایش را در خارج از کشور اکران کند. اتفاقا فیلمهای خوب ایرانی بنیه و پتانسیل جذب مخاطب خارجی دارد و میتوانند بخش زیادی از هزینهها را با درآمدهای غیرریالیشان بالانس کنند.
بسیاری از کشورهای دنیا، بخش مهمی از فروش فیلمهایشان را از اکران در کشورهای دیگر دارند. مثال بارز این موضوع سینمای کره جنوبی است که صادرات فیلمش در سال ۲۰۲۲ در مجموع به رقم ۷۱.۵ میلیون دلار رسید که رقمی باورنکردنی به شمار میرود.
اکران فیلمهای روز خارجی
همچنین باید یک قاعده و قانون مشخص جهت اکران فیلمهای روز خارجی در سینماها در نظر گرفته شود. بخش زیادی از علاقهمندان به سینما، خیلی روی خوشی به فیلمهای اکران شده ایرانی نمیدهند و طرفدار پروپا قرص فیلمهای خارجی هستند.
فیلمهای زیادی باکیفیت و متناسبت با هنجارهای داخلی ایران در سینمای کشورهای مختلف تولید میشود که مردم ایران با آنها ارتباط برقرار خواهند کرد. اگر این فیلمها همزمان با پخش جهانی در ایران دوبله و اکران شوند، قطعا افراد زیادی را به سینما خواهند کشاند. بسیاری از کشورهای دنیا از این طریق به توسعه زیرساختهای سینمای خود میپردازند و پس از آن با تولید فیلمهای بومی اهداف فرهنگی خود را دنبال میکنند.
صنعت سینما اگر میخواهد با قدرت و تمام قوا به حیاتش در ایران ادامه دهد باید از سیستم پخش و فروش سنتیاش خارج شود. اگر در دهه ۶۰ و ۷۰ این سیستمها جواب میداد، امروز پس از گذشت سه دهه، نیاز به پیدا کردن روشهای مدرنتر و جدیدتر است.
اگر در اهداف مسئولان سازمان سینمای ایران چنین موضوعاتی تعریف نشود، سینمای ایران همچنان درگیر همین افزایش قیمت چند ده هزار تومانی خواهد بود و اتفاق خاصی در اقتصادش نخواهد افتاد.
نویسنده: احمد محمدتبریزی