حاشیه‌های دامنه‌دار «بنیاد رودکی» عاقبت دامن وزیر را گرفت

در پی انتشار خبر استعفای علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد دولت یازدهم، بازار گمانه‌زنی‌ها در خصوص دلایل این استعفا داغ شده است. در حالی که برخی دلیل استعفای این وزیر را فشارهای منتقدان دولت و نارضایتی از عملکرد این وزارتخانه می‌دانند، برخی دیگر معتقدند نارضایتی رئیس‌جمهور از واکنش‌ها و رفتارهای منفعلانه وزیرش در مقابل منتقدان، جنتی را به استعفا واداشته است.

به گزارش هفت هنر، در میان دلایل احتمالی می‌توان نقش تصمیمات این وزیر در حوزه‌های فرهنگی‌- هنری را که به ایجاد فاصله بین وزارت فرهنگ و ارشاد و هنرمندان منجر شد، مورد توجه قرار داد. آنچه از بررسی شرایط موجود بر‌می‌آید نشان می‌دهد جنتی در طول وزارتش به عنوان سکاندار فرهنگ و هنر کشور نتوانسته آنگونه که باید اهالی هنر را با خود همراه کند. در طول وزارت سه سال و چندماهه علی جنتی برخی تصمیم‌گیری‌ها در خصوص بخش‌های مختلف هنری سبب شد اهالی موسیقی، تئاتر، سینما و… به شیوه‌های مختلف اعتراض و نارضایتی جدی خود را از عملکرد وی ابراز کنند. عملکردی که سال به سال فاصله بین هنرمندان و وزیر ارشاد را بیشتر کرد.

شنیدن زمزمه‌های واگذاری موزه هنرهای معاصر به بنیاد رودکی که اواخر سال گذشته از سوی بهرام جمالی مدیرعامل سابق بنیاد رودکی به عنوان اقدامی در راستای کاهش تصدی‌گری دولت در حوزه‌ اجرا مطرح شد موجی از نارضایتی را در بین اهالی هنر ایجاد کرد. تلاش علی جنتی به عنوان هیئت رئیسه بنیاد رودکی به بردن بخش‌های هنری مختلف زیرسلطه این بنیاد به ظاهر خصوصی که با ترکیب اعضایی چون محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و سخنگوی دولت، علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی مرادخانی، معاون هنری وزیر ارشاد و مدیرعامل انتخابی وزیر به سازمانی شبه‌دولتی می‌مانست، سبب شد برخی اهالی هنر، این وزیر را به منفعت‌طلبی و ارجح دانستن بازده مالی بنیاد و مهم‌تر از همه انفعال در مورد خواسته‌های معاونش متهم کنند! محقق شدن اظهارات پیش‌تر بهرام جمالی در زمان مدیریتش در بنیاد رودکی، مبنی بر اینکه انتقال تمام فعالیت‌های اجرایی حوزه ارشاد در بخش هنر به بنیاد رودکی تنها با حضور علی مرادخانی در معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میسر می‌شود، در منفعل خواندن وزیر بی‌تأثیر نبود!

دو سال پیش جمالی گفته بود معاونت هنری قصد دارد تمام فعالیت‌های اجرایی حوزه وزارت ارشاد در بخش هنر را به بنیاد انتقال دهد تا بنیاد با ارتباطی مناسب با بدنه جامعه و نهادهای خصوصی بهترین «بازدهی مالی» و هنری را برای این فعالیت‌های هنری داشته باشد و عملی شدن این اقدام با حضور علی مرادخانی در معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میسر می‌شود! موضوعی که بعد از تلاش در واگذاری ارکسترها و موزه هنرهای معاصر به بنیاد رودکی نفوذ مرادخانی در تصمیم‌گیری‌های وزیر را بیش از پیش نشان می‌داد.
اگرچه در نهایت واگذاری موزه هنرهای معاصر تهران به بنیاد رودکی با تجمع اعتراض‌آمیز چند صد نفری هنرمندان و هنردوستان در مقابل این موزه سبب شد معاونت هنری این وزارتخانه از موضع خود عقب‌نشینی کند اما این نتیجه نتوانست محبوبیت از دست رفته علی جنتی در میان هنرمندان را به او بازگرداند.

از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، موضوع راه‌اندازی و از سرگیری فعالیت دو ارکستر اصلی کشور به عنوان یکی از برنامه‌های اصلی و مورد توجه وزارت فرهنگ و ارشاد بیان شد و عده‌ای که بازگشت دوباره ارکسترهای ایران به زمان اوج را نوید می‌دادند اما با تصمیم‌گیری‌هایی چون سپردن ارکستر ملی ایران و ارکستر سمفونیک تهران به بنیاد رودکی نه تنها محقق نشد بلکه به ناامیدی رهبران کارکشته این ارکسترها و استعفای آنها انجامید.
علی رهبری، رهبر ارکسترسمفونیک تهران و فرهاد فخرالدینی رهبر ارکستر ملی ایران بعد از تلاش‌های فراوان برای احیای دوباره ارکستر، به دلیل روبه‌رو شدن با مشکلات عدیده‌ای که از ضعف‌های مدیریتی مدیران غیرمتخصص بنیاد رودکی ناشی می‌شد از سمت خود استعفا کردند.
حمایت‌های مغرضانه معاونت هنری از خانه موسیقی در واگذاری جشنواره سی و یکم و سی و دوم موسیقی فجر به مدیرعامل خانه موسیقی و حذف نقش دفترموسیقی هم از جمله تصمیماتی بود که به رغم اینکه با اعتراض برخی بزرگان موسیقی از جمله حسین علیزاده، کیهان کلهر، داریوش طلایی و… روبه‌رو شد اما معاونت هنری ترجیح داد مقابل این هنرمندان بایستد و از خانه موسیقی حمایت کند؛ اقدامی که سبب شد بار دیگر اهالی موسیقی از دولت فاصله بگیرند.

در طول وزارت سه سال و چند روزه علی جنتی انتقادات ریز و درشتی به عملکرد او در حوزه‌های مختلف وارد شده است اما انفعال و ضعف این وزیر در سروسامان دادن به برنامه‌های تحت نظارت بنیاد رودکی برای برخی هنرمندان بیش از دیگر موارد خودنمایی می‌کند. اتفاقات اخیر و بی‌سابقه‌ای که در این مدت در تالار وحدت به عنوان یکی از بخش‌های اصلی تحت نظارت بنیاد رودکی پیش آمده گواه این مدعاست.

به عنوان نمونه نمایش تئاتر «عاشقانه‌های ناآرام» در تالار وحدت از یک کارگردان کم‌تجربه که از سوی کانون کارگردانان خانه تئاتر اتفاقی فاجعه‌بار در حوزه فرهنگی و هنری کشور محسوب می‌شد، از جمله وقایعی بود که اهالی تئاتر را هم در جمع هنرمندان مخالف با تصمیمات وزیر ارشاد جای داد. اعضای کانون کارگردانان خانه تئاتر در بیانیه‌ای تند و تیز مدیریت تالار وحدت را به ناکارآمدی و ناآگاهی و عدم شناخت این هنر محکوم کردند. پس از آن اتفاقاتی چون رونمایی ماشین در تالار وحدت و تغییر کاربری این مکان فرهنگی به رستوران، سبب شد بار دیگر هنرمندان عملکرد وزارت ارشاد و شخص وزیر را به طور جدی زیر سؤال ببرند. مجموع اقدامات اینچنینی همانند تمکین نظر برخی مسئولان استان‌های در خصوص لغو مجوز برگزاری کنسرت‌ها و اکران بعضی فیلم‌ها و اظهارنظرها باعث دورشدن بیشتر جنتی از هنرمندان شد. فاصله‌ای که در طول سه سال مدام افزایش یافت. عدم‌محبوبیت جنتی در ماه‌های اخیر در میان هنرمندان حوزه‌های مختلف به حدی زیاد شده بود که پس از انتشار خبر استعفایش کسی به حمایت از او برنخاست. جنتی از وزارت ارشاد رفت اما باید دید حاشیه‌ها هم از این وزارتخانه خواهد رفت؟