«سامانه خرید از کتابفروشی» و ماموریتی که در‌آن ناکام ماند/ ضعف‌های سامانه‌ای که مردم را کتابخوان نکرد!

پس از گذشت نزدیک به دو سال از راه‌اندازی سامانه خرید از کتابفروشی، این سامانه هنوز با ایراد و اشکالات زیادی روبه‌روست و این سامانه هنوز نتوانسته جایگاه خود را بین مردم پیدا کرد.

خانه کتاب با راه‌اندازی سامانه خرید از کتابفروشی احتمالا به دنبال تشویق و ترغیب مردم جهت خرید کتاب بوده، ولی آن‌ها فقط در راه‌اندازی سامانه اهتمام داشته‌اند و دیگر فکری جهت تبلیغ و بهبود آن نکرده‌اند.

یکی از ضعف‌های اساسی این سامانه به خالی بودن کتاب‌های بخش زیادی از کتابفروشی‌ها برمی‌گردد.

طبق بررسی‌های خبرگزاری ایرنا، حدود یک سوم کتاب‌فروشی‌های «سامانه خرید از کتاب‌فروشی» خالی هستند و ۵۵ فروشگاه هیچ کتابی برای ارائه در سامانه بارگذاری نکرده‌اند که همین موضوع یک ایراد بزرگ به شمار می‌رود.

از طرف دیگر در صحبت با کتابفروشی‌ها، آن‌ها از چند جهت علاقه‌ای به فعالیت و حضور در این سامانه ندارند و ترجیح می‌دهند کتاب‌هایشان را به همان شکل سنتی و حضوری بفروشند.

هرکدام از این کتابفروشی‌ها هم دلایل خودشان را دارند. یکی از آن‌ها توضیح می‌داد که برای رسیدگی به امور سامانه، حتما باید یک نیرو استخدام شود که با توجه به شرایط فعلی اقتصادی، امکان چنین چیزی وجود ندارد.

همچنین یکی دیگر از کتابفروش‌ها از مشخص نبودن حساب و کتاب‌ها در سامانه خبر داد و گفت خیلی مشخص نیست که پول‌ها چه زمانی ریخته می‌شود و به این شکل حساب و کتاب کار از دستمان خارج می‌شود.

کتابفروش دیگری که در یکی از استان‌های بزرگ کشور فعالیت می‌کرد پروسه ثبت سفارش و پست کردن کتاب‌ها را پروسه‌ای دردساز می‌دانست و می‌گفت اگر در یک بازه زمانی طولانی سفارشی در سامانه ثبت نشود، پروفایل آن‌ها غیرفعال می‌شود. به همین خاطر آن‌ها فقط از سر اجبار، چند سفارش را تائید می‌کنند تا همچنان در سامانه فعال بمانند.

این‌ها چند مورد از اشکالات ریز و درشت سامانه خرید از کتابفروشی است که چند تن از کتابفروش‌ها به آن اشاره کردند.

بسیاری از کتابفروش‌ها، تنها چند نسخه از کتاب‌هایشان را در سامانه بارگذاری کرده‌اند و تمایل چندانی به فروختن کتاب‌هایشان از طریق سامانه ندارند.

از طرف دیگر خریداران نیز با مشکلاتی روبه‌رو هستند که خرید کتاب را برایشان سخت می‌کند.

به عنوان مثال، در صورت حضور نداشتن در آدرسی که در سامانه ثبت کرده‌اید، ماموران اداره پست کتاب‌ها را مرجوع می‌کنند و کتاب‌ها در سریع‌ترین فاصله ممکن دوباره به مقصدشان می‌روند.

گاهی ممکن است شخصی در تهران کتابی را از کتابفروشی‌ای در شهری مثل ایلام یا شیراز خریداری کرده باشد و پس از مرجوع کردن کتاب، شخص باید دوباره هزینه‌ای اضافی جهت پست کردن کتاب پرداخت کند.

قطعا چنین هزینه اضافی‌ای برای خرید یک یا دو کتاب منطقی به نظر نمی‌رسد.

مثلا کتابی که ۱۲۰ هزار تومان قیمت دارد برای ارسال مجددش باید هزینه‌ای بین ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان پرداخت شود که به هیچ عنوان عقلانی نیست.

وجود ناهماهنگی بین اداره پست و سامانه و مرجوع کردن کتاب‌ها، هزینه اضافیِ بی‌موردی را به خریداران تحمیل می‌کند و عاملی می‌شود تا آن‌ها خرید حضوری از کتابفروشی را ترجیح بدهند.

همچنین هنوز برنامه مشخصی جهت حمایت و دادن یارانه به افراد وجود ندارد و مشخص نیست خانه کتاب طبق چه زمان، الگو یا فرمولی قصد حمایت از مردم و قشر کتابخوان را دارد.

وقتی کتاب‌ها بدون تخفیف و دادن یارانه به فروش برسند، کسی علاقه‌ای جهت خرید از سامانه نشان نمی‌دهد.
سامانه خرید از کتابفروشی، در جهت حمایت و تشویق از افراد کتابخوان و به جای طرح فروش فصلی کتاب راه‌اندازی شد، ولی تا به الان در انجام ماموریتش ناکام مانده است.

این سامانه تا به الان نقش مهمی در ترویج و ترغیب کتابخوانی در کشور نداشته و مشخص نیست در آینده به چه سرنوشتی دچار شود.