استقبال از کتاب‌های موفق و خواندنی حوزه دفاع مقدس فراتر از مرزها رفته و انتشاراتی‌های کشورهای دیگر بیشتر از هر زمان دیگری مشتاق ترجمه و انتشار این آثار هستند. ایتالیایی‌ها پس از آمریکایی‌ها و روس‌ها به سراغ رمان جذاب «سفر به گرای ۲۷۰ درجه» احمد دهقان رفته‌اند تا در سال آینده میلادی این کتاب را توسط انتشارات میمزیس ایتالیا منتشر کنند. اتفاقی خوب برای ادبیات دفاع مقدس که زمینه‌های آشنایی و نزدیکی ملت‌های دیگر با فرهنگ مقاومت و ایثار مردم ایران را فراهم می‌کند.
رمانی ملموس برای خواننده خارجی
به گزارش «هفت هنر»، احمد دهقان کار نگارش «سفر به گرای ۲۷۰ درجه» را با پایان یافتن جنگ تحمیلی آغاز کرد که علاوه بر کسب جوایز داخلی، به زبان انگلیسی هم ترجمه شد و در دانشگاههای مختلف آمریکا در دسترس قرار گرفت و نخستین رمان ایرانی با موضوع جنگ هشت ساله که در آمریکا منتشر شده، لقب گرفت. حالا کتاب دهقان برای اولین‌بار در یکی از کشورهای اروپایی منتشر می‌شود. این رمان در سال ۲۰۱۵ توانست به عنوان بهترین داستان شرقی، جایزه «سرزمین ناشناخته» را در روسیه از آن خود کند.
آنچه که «سفر به گرای ۲۷۰ درجه» را برای خواننده خارجی ملموس و خواندنی می‌کند بیان شفاف واقعیت‌ها به دور از اغراق‌گویی است. خواننده داستان از یک سو با تصاویری هولناک از پیکر‌های مجروحین و شهدا مواجه می‌شود و از سوی دیگر با شخصیت رزمندگان و طرز رفتار آنها در این موقعیت آشنا می‌شود. رزمندگان در این کتاب انسان‌هایی زمینی معرفی می‌شوند با تمام ضعف‌ها و قوت‌های یک انسان عادی، انسان‌هایی عادی که در وقت نیاز کاری غیر عادی انجام دادند و با فداکاری کشور را حفظ کردند. اما افرادی را هم می‌بینیم که حتی در این موقعیت به چیزی جز راحتی خودشان فکر نمی‌کنند.
تاکید رهبر انقلاب بر ترجمه آثار دفاع مقدس
رهبر معظم انقلاب از دهه 70 تاکنون بارها بر ترجمه آثار دفاع مقدس تأکید کرده‌اند و در این مدت چندین‌بار از سوی مؤسسات و مراکز مختلف ترجمه آثار انجام شده است، اما ادامه‌دار نبوده است. گلعلی بابایی نویسنده و پژوهشگر دفاع مقدس در ارتباط با ترجمه آثار دفاع مقدس می‌گوید: کتاب‌های دفاع مقدس در زمینه ترجمه سر و سامان خوبی ندارند و باید متولی این حوزه مشخص شود مثلا سازمان فرهنگ و ارتباطات می‌تواند بخشی از این مهم را به عهده بگیرد و کتاب‌های دفاع مقدس را به خارج از کشور برساند.
تا به حال « کوه مرا صدا زد » محمد رضا بایرامی به زبان آلمانی، «شطرنج با ماشین قیامت» حبیب احمدزاده و رمان «فال خون» داوود غفارزادگان به زبان انگلیسی و در امریکا منتشر شده‌اند و نمونه‌های موفقی از ادبیات دفاع مقدس هستند که خوانندگان خارجی‌شان را با خود همراه کرده‌اند.
تاثیر دو چهره در معرفی آثار دفاع مقدس به خارجی‌ها
«کارولین کراسکری» شرق‌شناس و محقق دانشگاه یو، سی ال آمریکا و «پال اسپراکمن» دانشیار ادبیات و زبان فارسی در دانشگاه راتگرز ایالت نیوجرسی آمریکا دو چهره‌ای هستند که به صورت تخصصی بر روی ادبیات فارسی و کتاب‌های دفاع مقدس کار می‌کنند و تاثیر بسزایی در معرفی آثار دفاع مقدس به کشورهای دیگر داشته‌اند.
کراسکری که به تازگی کتاب «من قاتل پسرتان هستم» احمد دهقان را به زبان انگلیسی ترجمه کرده، می‌گوید:« انگیزه شخصی من برای ترجمه ادبیات جنگ آن است که دنیا بیاد بیاورد که ایران کشوری با مردمی با شخصیت، نجیب و عاشق صلح است. جنگ ایران و عراق تنها درگیری مختصری میان دو کشور بی‌اهمیت و یا حاصل اختلافات شیعه و سنی نبود. مردم باید بیاد بیاورند که این جنگ، یک جنگ تحمیلی حاصل از دخالت قدرت‌های بزرگ جهانی در امور یک کشور مقتدر با هدف تسلط بر توازن قدرت در جهان بود. این سیاست همچنان در دنیا ادامه دارد و اشتباه بودن آن در حال اثبات شدن است.»
اسپراکمن نیز تابه‌حال کتاب‌های «اسماعیل» نوشته امیرحسین فردی، «شطرنج با ماشین قیامت» نوشته حبیب احمدزاده و «سفر به گرای 270 درجه» نوشته احمد دهقان را به زبان انگلیسی ترجمه کرده و در حال تکمیل ترجمه «دا» است.
ادبیات دفاع مقدس پیشروتر از سینما در صادرات
نکته مهم در ترجمه کتاب‌های حوزه دفاع مقدس توجه مترجمان و انتشاراتی‌های خارجی به رمان‌های دفاع مقدس است. مدتی است انتشاراتی‌های بزرگ و مهم کشور رو به چاپ کتاب‌های خاطره‌نگاری آورده‌اند و همین موضوع باعث به حاشیه رانده شدن رمان‌های دفاع مقدس شده است. این بی‌توجهی در حالی صورت می‌گیرد که نویسنده با نوشتن رمان قادر به ترسیم فضایی گسترده با جهان‌بینی وسیع است که می‌تواند خوانندگان بیشتری را با خود همراه کند در حالیکه در خاطره‌نگاری، نویسنده محدود به روایت‌های راوی می‌شود.
ادبیات دفاع مقدس به دلیل شیوایی زبان فارسی و وجود نویسندگان خوش ذوق و قریحه توانسته در حد امکان حق مطلب را ادا و علاقه‌مندان خارجی زبانش را پیدا کند در حالیکه سینمای دفاع مقدس با صرف هزینه‌های گزاف عقب‌تر از ادبیات حرکت کرده و در بازارهای بین‌المللی مهجور مانده است. با توجه به پیشرفت ادبیات دفاع مقدس در چند سال اخیر باید منتظر ترجمه بیشتری از این کتاب‌ها به زبان‌های دیگر باشیم. کتاب‌هایی که بخشی مهم و ماندگار از فرهنگ و تاریخ ایران را به جهانیان معرفی می‌کند.
نویسنده: احمد محمدتبریزی
