«فسیل» اتفاق ویژهای در سینمای ایران بود. پس از دوران رکود کرونایی کسی فکرش را نمیکرد فیلمی کمدی بتواند تا این اندازه تماشاگران را به سینما بکشاند. دقیقا در روزهایی که سینمای ایران از بحران مخاطب رنج میبرد و سالنهای سینما، جز صندلیهای خالیشان، آدمهای زیادی را به خود نمیدیدند، «فسیل» مثل معجزه از راه رسید و وضعیت سینمای ایران را زیرورو کرد.
«فسیل» تا به امروز نزدیک بیش از ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تماشاگر داشته و دومین فیلم پرمخاطب تاریخ سینمای ایران پس از «عقابها» قرار گرفته است. این اتفاق خیلی مهمی در سینمای ایران است که معمولا از بحران مخاطب رنج میبرد.
برای اینکه بیشتر پی به اهمیت فروش «فسیل» ببریم نگاهی به آمار و ارقام فیلمهای دیگر کمک زیادی به ما میکند. سال ۱۳۹۸ که هنوز سر و کله ویروس کرونا در کشور پیدا نشده بود، فیلم «مطرب» به عنوان پرفروش فیلم سال، ۳ میلیون و ۲۹۸ هزار مخاطب داشت که فاصله زیادی با آمار «فسیل» دارد.
البته در این مقایسه آماری، نباید ساخت سالنهای سینمایی بیشتر در کشور را نادیده گرفت. خوشبختانه هر سال، چندین سالن سینمایی به جمع سالنهای کشور اضافه شده که تاثیر مستقیمی بر روی تعداد مخاطبان میگذارد.
دستور به توقف اکران در تهران
حال با فروشِ خیرهکننده «فسیل» در ۱۰ ماه اخیر، شورای صنفی اکران دستور توقف اکران این فیلم را به نفع فیلمهای دیگر داد. همین تصمیم موجب بروز اختلاف و بحثهای زیادی شد و تهیهکنندگان فیلم اعتراض داشتند چرا باید جلوی فیلمی که همچنان میفروشد را گرفت.
از طرف دیگر، تصمیم گیرندگان اکران فیلمهای سینمایی، عقیده داشتند، ۱۰ ماه زمان خوبی برای فروش یک فیلم سینمایی بوده است و بیشتر از این نمیتوان ظرفیت سالنهای سینمایی پایتخت را به یک فیلم اختصاص داد.
پس از این اظهارنظرها، بحثهای زیادی درباره ادامه یا توقف اکران «فسیل» در میان سینماگران شکل گرفت. برخی عقیده داشتند تا زمانی که یک فیلم میفروشد، باید اکرانش ادامه پیدا کند و برخی دیگر میگفتند، چنین کاری به ضرر فیلمهای دیگر تمام میشود.
سینما فقط گیشه نیست
در این ماجرا، هر طرف بحث، ادلههای خودش را منطقی میداند اما طرفداران اکران «فسیل» یک مولفه مهم را در این میان نادیده میگیرند. درست است در صنعت سینما، گیشه و فروش اهمیت بسیار زیادی دارد ولی نباید تمام توان و تمرکز را روی این موضوع گذاشت.
در شرایط فعلی سینمای ایران، فیلمهای کمدی خوب میفروشند ولی این موضوع نباید به معنی تعطیل کردن ژانرهای دیگر یا کنار رفتن سینمای اجتماعی شود. سینمای اجتماعی ایران، سابقه خوبی در جهان دارد و بسیاری از منتقدان جهانی، فیلمهای اجتماعی سینمای ایران را ستایش میکنند.
سینما در کنار گیشه، مسائل بااهمیت دیگری مثل صدور فرهنگ، فرهنگسازی و تامین اوقات فراغت مردم را با خود دارد. پس اگر بخواهیم سینما را به بهانه فروش فقط به یک ژانر محدود کنیم، عملا تیشه به ریشه سینمای کشور زدهایم.
اهمیت سینمای اجتماعی
در سینمای آمریکا نیز چنین قاعدهای رعایت میشود. بااینکه فیلمهای مارول و ابرقهرمانی فروشی چندین برابری به نسبت دیگر ژانرها دارند، اما پس از گذشت زمانی معین، از اکران پائین میآیند و جای خودشان را به فیلمهای دیگر میدهند.
دقیقا همین چرخه تولید و اکران موجب رونق سینما میشود. اگر مسئولان سینمایی بخواهند فقط بر روی یک فیلم تمرکز کنند و توجهشان را از روی فیلمهای دیگر بردارند، آسیبهای جبرانناپذیری به سینما وارد خواهد شد.
سینمای اجتماعی در ایران همواره تماشاگر خودش را داشته است. درست است رقم فروش فیلمهای اجتماعی به اندازه فیلمهای کمدی نیست اما نباید از اهمیت این سینما غافل شد. سینمای اجتماعی، سینمایی دغدغهمند است که نگاهی ریزبینانه به جامعه دارد و سوژههایش را از کف کوچه و خیابان انتخاب میکند. دقیقا در سینمای ایران، همین فیلمهای اجتماعی بودهاند که ماندگار شدهاند و پس از سالها به هویت و اعتبار سینمای کشور تبدیل شدهاند.
۱۰ ماه زمان خوبی برای اکران یک فیلم بوده و حالا باید فرصت را به دیگر فیلمها و ژانرها داد. «فسیل» کار خودش را در سینمای ایران انجام داد و حالا نوبت فیلمهای دیگری است تا به روی پرده بیایند و اگر توانش را داشتند، اتفاقات خوب دیگری را رقم بزنند.
