در نگاه اول ترکیه را به عنوان یک کشور با ثبات در منطقه ای آشوب زده به تصویر می کشید که به عنوان الگوی نوینی از اسلام سیاسی مدرن مبتنی بر ناسیونالیسم، سیستمی موفق را معرفی می کرد . اما اتفاقات شب گذشته و کودتای نظامیان تزلزل و عدم ثبات ساختار سیاسی در ترکیه را بار دیگر نمایان ساخت.

چرا در ترکیه کودتا شد؟

هفت هنر؛ کودتای نافرجام اخیر در ترکیه شوک بزرگی را در جهان به وجود آورد . ترکیه به عنوان یکی از پایه های قدرت خاورمیانه در کنار ایران و عربستان همواره به عنوان یکی از اصلی ترین بازیگران منطقه ای به حساب می آید که در مواجهه با بحران ها حضوری فعال و تاثیر گذار داشته است. ثبات نسبی و همچنین عدم وجود تنش های جدی داخلی در نگاه اول ترکیه را به عنوان یک کشور با ثبات در منطقه ای آشوب زده به تصویر می کشید که به عنوان الگوی نوینی از اسلام سیاسی مدرن مبتنی بر ناسیونالیسم، سیستمی موفق را معرفی می کرد . اما اتفاقات شب گذشته و کودتای نظامیان تزلزل و عدم ثبات ساختار سیاسی در ترکیه را بار دیگر نمایان ساخت.
نظام سیاسی مدرن ترکیه از زمان آتاتورک بر مبنای دو بازیگر اصلی در صحنه سیاست شناخته شده است. دولت به عنوان نماد دموکراسی مردمی و ارتش به عنوان ضامن قانون اساسی دو رکن اساسی قدرت در سیاست ترکیه را موازنه کرده اند اما این دو قدرت در مقاطع خاص تاریخی تنش هایی داشته اند که مفهوم دموکراسی را با چالش های جدی مواجه کرده است. دولت ها با تیکه بر آرا عمومی سعی بر سیاستگذاری هایی متناسب با رویکرد حزبی خود داشته اند که هر گاه این سیاست ها به سمت گرایش های مذهبی و همچنین کم رنگ کردن نقش نظامیان گام برداشته تعارضات و مناقشاتی را با ارتش به وجود آورده که از مداخلات سیاسی گرفته تا کودتای نظامی و سقوط دولت ها را در پی داشته است. نظامیان ترکیه با برتر دانستن نقش خود در سیاست تلاش کرده اند تا سیستم لائیسیته و سیاست های سکولار در میان سیاستمداران حفظ شود به همین دلیل هر گاه استنباط کرده اند که دولت از مسیر خود خارج شده و سیاست هایش به سمت گرایش های مذهبی سوق پیدا کرده راسا مداخله کرده اند. به عنوان نمونه می توان به کودتای 1997 اشاره کرد که طی عملیات نظامی دولت اربکان ساقط شد. ارتش با انتشاربیانیه ای در آن دوران اعلام کرد: «دادن آزادی عمل به حرکت های افراط گرایانه اسلامی و قانون گریزان کرد در ورطه دموکراسی به مثابه خود کشی دولت است. دموکراسی نمی تواند چنین معنایی داشته باشد». به این ترتیب ارتش خود را ضامن سکولار بودن دولت ها می داند و کودتای 2016 نیز واکنشی به همین دیدگاه ارتش می تواند تلقی شود.
سیاست های داخلی و بین المللی حزب اعتدال و توسعه در سال های اخیر بیم کاهش اقتدار در میان نظامیان و همچنین اسلامی کردن این کشور را هر چه بیشتر پر رنگ کرد و اتفاقات تروریستی اخیر در ترکیه این فرضیه را هر چه بشتر قوت بخشید. نارضایتی های سکولارهای ترکیه از سیاست های اسلامی اردغان و همچنین مسایل پیچیده خاورمیانه در چند سال اخیر انتقادات گسترده ای را نسبت به عملکرد دولت مردان ترکیه به همراه داشت که همین موضوع بدنه میانه ارتش را مجاب کرد که شرایط برای کودتا مساعد است.

در نگاه اول ترکیه را به عنوان یک کشور با ثبات در منطقه ای آشوب زده به تصویر می کشید که به عنوان الگوی نوینی از اسلام سیاسی مدرن مبتنی بر ناسیونالیسم، سیستمی موفق را معرفی می کرد . اما اتفاقات شب گذشته و کودتای نظامیان تزلزل و عدم ثبات ساختار سیاسی در ترکیه را بار دیگر نمایان ساخت.

  1. سهیل محمدی
    ۲۶ تیر ۱۳۹۵

    ممنون . عااااااااالی بود.