علی رفیعی در آیین اختتامیه سی و پنجمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر از بی توجهی 40 ساله به تئاتر انتقاد کرد.
به گزارش هفت هنر، شامگاه دوازدهم بهمن ماه مراسم پایانی جشنواره تئاتر فجر با اجرای احسان کرمی در تالار وحدت برپا شد و جمعی از مدیران و هنرمندان از جمله سید رضا صالحی امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی مرادخانی معاون هنری، مهدی شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی، علی اسدی دبیر جشنواره تئاتر فجر، علی رفیعی، رضا کیانیان، ایرج راد، حسین پاکدل، ناهید مسلمی، شهرام حقیقت دوست، رویا میرعلمی، علیرضا آرا، حمید پورآذری، سیامک احصایی و … در آن شرکت کرده اند.
شروع این مراسم پس از قرائت قرآن کریم یادی از آتش نشانان شهید حادثه پلاسکو بود که دکور ویژه ای هم برای آن ها روی سن تالار وحدت آماده شده بود.سپس تصاویری از روزهای پیش ار انقلاب اسلامی و زمان بازگشت امام خمینی (ره)به ایران در 12 بهمن سال 1357 پخش شد.
همان ابتدای مراسم که با بیش از نیم ساعت تاخیر به طور زسمی آغاز شد مجری برنامه اعلام کرد که اختتامیه بسیار طولانی خواهد بود و کنداکتور بیش از 200 دقیقه ای تنظیم شده است و به همین دلیل میکروفونی برای صحبت برگزیده ها قرار داده نشده است.
سعید اسدی دبیر جشنواره در سخنانی کوتاه گفت: این جشنواره به دو مسئله توجه داشت یکی پویش های اجتماعی و دیگری توجه کردن به مسئولیت پذیری در اجتماع که با رویکردهای مختلفی آن را در برنامه های جشنواره اجرا کردیم.
او افزود: در این دو سالی که به عنوان دبیر جشنواره بودم از همه هنرمندان حرفه ای و جوان تشکر میکنم.
یکی از نکات حاشیه ای این مراسم حضور جمعیت زیاد در تالار وحدت است که به دلیل بی نظمی مهمانان در نشستن بر صندلی های شماره دار، عده ای بدون جا مانده‌اند.
تجلیل از مادر و پدر «شهید تواضع» به عنوان یکی از شهدای تئاتری اهل خراسان جنوبی یکی از بخش های این مراسم بود که این تجلیل با حضور مهدی شفیعی، حجت الاسلام محمد مهدی بهداروند، پروانه سلحشوری، فاطمه ذوالقدر انجام شد.
نمایش‌های “املت با گوجه ایرانی”، “و هزار سال و یک روز” از خراسان رضوی، نمایش “مهراوه عشق” راشین امامی و “بازگشت” تقدیر شدند.
همچنین در این مراسم بیانیه انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس قرائت و در آن اعلام شد که از نمایش “نگاهمان میکنند”، “پستو”، “خاطرات هنرپیشه نقش دوم”، “پرواز 745 ” حمایت میشوند.
تقدیر از بیژن مرادی، بهنام کاوه، شقایق فتحی از سوی بنیاد حفظ و نشر آثار دفاع مقدس دیگر بخش این مراسم بود و یکی دیگر از بخش های ویژه این مراسم به درگذشتگان تئاتری اختصاص داشت که در آن از داود رشیدی، سعید کشن فلاح، سید رضا کمال علوی، جعفر والی یاد شد.
همچنین یکی از بخش های ویژه مراسم پایانی جشنواره تئاتر فجر بزرگداشت علی رفیعی بود که این تقدیر با حضور محمود کلاری، رضا کیانیان و حسین پاکدل انجام شد.
کلاری درباره رفیعی گفت: او هنرمندترین فردی است که در همه زندگی ام میشناسم و دلیل حضور من هم بخاطر رفاقت ما است.
این فیلمبردار سینما ادامه داد: من نزدیک به بیست و چند سال قبل با او دیدار کردم آن هم به بهانه فیلمی که میخواست بسازد ولی گرفتاری های عجیبی بر سر آن داشت که هرگز ساخته نشد. 10 سال پس از آن زمان برای فیلم ماهی ها عاشق میشوند دوباره کنار هم قرار گرفتیم و باز هم آن زمان مشکلات عحیبی داشت که در واقع گرفتن مجوز کارگردانی در سینما بود.
وی گفت: من همیشه فکر میکردم باید برعکس می‌بود و کسی که در تئاتر است مشکلی برای رفتن به سینما نداشته باشد اما سینمایی ها خیلی راحت به تئاتر می ایند و با آغوش باز از آن ها هم استقبال میشود.
کلاری افزود: علی رفیعی در یک ربع قرن فقط دو فیلم ساخته و این خیلی تلخ و دردناک است. آن هم علی رفیعی که نمونه منحصر بفردی است در تمام مواردی که شاید در تئاتر و سینما بشود به آن توجه کرد. کسی که کارهایش در تئاتر زیبایی شناختی سینمایی دارد و در همه آنها دکوپاژ سینمایی وجود دارد. تئاتری که علی رفیعی اجرا میکند، میتواند زمینه آموزشی برای دانشجویان سینمایی باشد و هرکدام را میشود تدریس کرد.
وی تاکید کرد: نقش غیرقابل تردید و حقیقتا موثر علی رفیعی در جنبه های پرداخت زیبایی شناسانه تئاتر همیشه ماندگار خواهد بود.
حسین پاکدل هم اظهار کرد: تئاتر ما به راحتی میتوانست رفیعی را نداشته باشد همان طور که ادبیات ما میتوانست حافظ را نداشته باشد که آن وقت ادبیات ما چیزی کم داشت.
وی گفت: او عصاره تاریخ و ادبیات و زیبایی شناسی ماست. او دکتر هست ولی این کم است.
وی گفت: او حکیم هنر ایران است چون شاعر است و روی صحنه شعر میگوید. او را میتوان به لحاظ تصویرسازی با دهلوی و از شاعران معاصر با منزوی مقایسه کرد. البته او مجسمه ساز و جامعه شناس هم هست. او آب را میشناسد و قدر آن را میداند و در کارهایش از آن استفاده میکند. علی رفیعی به شدت ایرانی و یک انسان هنرمند کامل است.
همچنین رضا کیانیان بیان کرد: من در زندگی ام در تئاتر به سه معلم مدیونم اول برادرم، دوم حمید سمندریان و سوم علی رفیعی که به من وسعت نظر در دید و وسعت حرکت و زیبایی شناسی بازیگری و تفکر را یاد داد.
این تقدیر توسط سید رضا صالحی امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی مرادخانی معاون هنری و مهدی شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی با اهدای لوح تقدیر و تندیس جشنواره پس از پخش کلیپ و اجرای نمایشی کوتاه از شاگردان این هنرمند انجام شد.
پس از اجرای این نمایش کوتاه علی رفیعی در حالی که به شدت احساساتی شده بود بیان کرد: من 12 صفحه متن همراه خود آورده بودم و می‌خواستم تمام آن را بخوانم اما الان فقط بخشی کوتاه از آن را می‌گویم.
وی که تقریباً تمام صحبت‌های خود را خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح می‌کرد گفت: مهمترین وظیفه تئاتر منتقل کردن شعف است و اگر این اتفاق نیفتد تئاتر کمترین نقشی در زندگانی برای هیچ‌کس ندارد اما جناب وزیر مطمئن باشید که این شعف در زیرزمین‌ها و انباری‌های تئاتر شهر به دست نمی‌آید.
رفیعی که بیشتر صحبت‌هایش با تشویق حاضران در سالن وحدت روبه‌رو می‌شد ادامه داد: 40 سال است که کمترین قدمی برای تئاتر برداشته نشده است. حتی وقتی جوانان از سر استیصال نیاز و عشق خانه‌های کلنگی را اجاره میکنند و با خون دل آنها را حفظ و در آن‌جا نمایش اجرا میکنند باز هم در نهایت آن شعف حاصل نمی‌شود.
وی با اشاره به خاطره‌ای از زمان دانشجویی خود در جلسه که یک تئاتر توسط جنرال دوگل افتتاح می‌شد افزود: از خطابه‌ای که در آن افتتاحیه گفته شد یک جمله به یاد دارم و آن هم این است که تئاتر در جوامع امروز همان نقشی را دارد که کلیساهای جامع در گذشته داشتند. هنرمند در ایران از احترامی که شایسته اوست برخوردار نیست. از ثبات حرفهای برخوردار نیست و تماشاگر سردرگم است که یک بازیگر را باید در یک سوراخ ببیند یا روی سن تالار وحدت که باید برای آن اجراه پرداخت شود.
کارگردان نمایش‌های «یرما» و «شکار روباه» اظهار کرد: تئاتر در جوامع مختلف از جمله آن جوامعی که ما از آنها تأسی می‌کنیم حکم درجه اندیشه‌های جاری در یک جامعه است. تئاتر بازتاب‌دهنده آرزوها، آرمان‌ها، ایده‌آل‌ها و رویاهای مردم یک جامعه است. تئاتر مرکز ثقل انتقادها و تمام گفتنی‌های خود به دولتمردان است.
او گفت: 6 هزار سال پیش از میلاد مسیح تئاتر این نقش را در یونان ایفا می‌کرد و ما امروز در قرن 21 چنین نقشی را نمی‌توانیم متصور باشیم. پس نخست تئاتر بیاموزید و بعد به فکر آموزش تئاتر باشید. سپس به هنرمندان تئاتر در تمامی زمینه‌ها و به خصوص به تماشاگرش احترام بگذارید.
علی رفیعی همچنین با اشاره به جمعی از همکاران و شاگردانش مانند محمد چرمشیر، ستاره اسکندری و حمید پورآذری که روی صحنه بودند گفت: حامیان من همین‌هایی هستند که امشب روی صحنه هستند و محمد چرمشیر همان شعری است که از او یاد شد. من تمام شاعریت زندگی‌ام را از محمد چرمشیر دریافت میکنم.
وی به محمود کلاری هم اشاره کرد و گفت: مدتها بود او راندیده بودم و فکر میکردم چطور می‌توانم او را ببینم چرا که خودش نمی‌داند مدتها بود برایش خوابی دیده‌ام.
رفیعی در پایان خاطرنشان کرد که تا جایی که جان دارد و میتواند کار خواهد کرد.
در ادامه رضا کیانیان هم طی سخنانی اظهار کرد: همیشه آرزو داشته‌ام مانند دیگر کشورهای جهان که مفاخر را روی سرشان می‌گذارند کسانی مثل علی رفیعی و مرحوم سمندریان با افتخار تمام برایشان کاری صورت گیرد مثل دولت‌هایی که یک تئاتر خصوصی برای این هنرمندان در اختیارشان می‌گذارند تا آنها شاگردانشان را پرورش دهند اما الان مدرسه آقای سمندریان چه حالی دارد؟ تئاتر خصوصی علی رفیعی کجاست؟
بودجه تئاتر سال آینده دوبرابر میشود
در ادامه این مراسم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پس از تقدیر از علی رفیعی سخنانی را درباره جایگاه تئاتر و برنامه‌هایی که برای این حوزه در نظر دارد سخن گفت.
سیدرضا صالحی امیری گفت: آنچه در سه سال قبل درباره تئاتر کشور اتفاق افتاده بسیار خوب است که ناشی از توجه دولت به این حوزه بوده است. من به احترام اصحاب تئاتر و پیشکسوتان این حوزه در این جمع بزرگ و نیز به احترام علی رفیعی وعده می‌دهم که سال آینده بودجه تئاتر دو برابر سال قبل تخصیص داده شود.
وی ادامه داد: مهمترین مشکل مدنظر ما نشاط اجتماعی است و تئاتر به عنوان مادر هنر بستر بسیار مناسبی است تا شادی، شعف و مسئولیت‌پذیری را رواج دهد.
او گفت: تئاتر نمایش انسانیت است و از این منظر هنرمندان این حوزه منزلت بالایی دارند اما بی‌شک توسعه تئاتر با شعار و سخنرانی ممکن نیست بلکه باید زیرساخت‌ها توسعه یابند و ما در جهت تلاش برای تحقق آن هستیم.
او با تأکید بر ظرفیت‌های بخش خصوصی افزود: در حال ساماندهی تشکیلاتی هستیم تا با مشارکت بانک‌ها از طریق قرارگیری در نظام بورس برای زیرساخت‌های حوزه هنر کارهایی انجام دهیم. باور ما این است که برای ایجاد جهش در تئاتر باید سازمان نظام صنفی هنر را تشکیل دهیم و به رسمیت بشناسیم.
صالحی امیری با اشاره به خانه تئاتر گفت: کمک‌های خود را در ماه‌های آینده برای تشکیل ساختمان جدید خانه تئاتر ادامه می‌دهیم و ضمن اینکه مسئولیت‌ها باید به این نهاد صنفی واگذار شوند.
به گزارش ایسنا، همچنین در ادامه این مراسم برگزیدگان بخش مسابقه بین الملل سی و پنجمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر معرفی شدند که بر این اساس که اسامی آنها به شرح زیر است:
طراحی گریم و ماسک
تقدیر: «ماریتا گولومهوا» برای طراحی ماسک نمایش «من سیزیف»
برگزیده: «سارا اسکندری» برای طراحی گریم نمایش «رویای نیمه شب تابستان»
موسیقی
برگزیده: «فرشاد فزونی» برای موسیقی نمایش «خوشبختیهای کوچک سوسک شدن»
طراحی لباس
برگزیده: «شیما میرحمیدی» برای طراحی لباس نمایش «رویای نیمه شب تابستان»
طراحی صدا
برگزیده: «لیزاوربلن» برای طراحی صدا نمایش «یک»
طراحی صحنه
تقدیر: «مصطفی کوشکی» برای طراحی صحنه نمایش «رویای نیمه شب تابستان»
برگزیده: «امیرحسین دوانی» برای طراحی صحنه نمایش «صور اسرافیل»
هیأت داوران
فرهاد مهندسپور- مسعود دلخواه- تئودور اسپیریتو- گونگ سئوک- ناتاشا ون وستند
در ادامه برگزیدگان بخش محیطی، شورایی و آلترناتیو جشنواره تئاتر فجر تا این لحظه به شرح زیر معرفی شدند:
تئاتر شورایی
گروه نمایش «داستان مردم» به کارگردانی «پیام عزیزی»
نمایش های آلترناتیو
گروه نمایش «موزه گردی» به کارگردانی «رضا غیور»
تئاتر محیطی
الف- موسیقی
هیأت داوران در این بخش انتخابی ندارد.
ب- طراحی فضا و فضاسازی
برگزیده: «سعید بهنام خانیکی» و «نسیم ریاضی» و «شیرین فرشباف» برای طراحی فضای نمایش «برگرد مرا ببین»
ج- طرح و ایده
برگزیده: «حسین توازنیزاده» برای طرح و ایده نمایش «پروانه»
هیأت داوران: محمدحسین ناصربخت- شهرام کرمی- آزاده گنجه- عقیل تقیزاده- حسین عاطفی
تئاتر خیابانی
الف- موسیقی
تقدیر: «علیسینا رضانیا» برای موسیقی نمایش خیابانی «فیش»
برگزیده: «احمد جعفری» برای موسیقی نمایش خیابانی «مستند پخش نشده میرزا»
ب- طراحی فضا و فضاسازی
برگزیده: «مسعود براهیمی» و «جلال کاشانی» برای طراحی فضای نمایش «زیرزمین»
ج- طرح و ایده
تقدیر: «مسعود براهیمی» برای طرح و ایده نمایش «زیرزمین»
برگزیده: «کاوه مهدوی» برای طرح و ایده نمایش «فیش»
هیأت داوران:
محمدحسین ناصربخت- شهرام کرمی- آزاده گنجه- عقیل تقیزاده- حسین عاطفی
همچنین برگزیدگان بخش مسابقه جوان تا این لحظه به شرح زیر هستند:
طراحی گریم
برگزیده: «سمیه ارقبایی» طراح گریم نمایش «یتیمخانه فونیکس»
موسیقی
تقدیر: «بهنام رحیمی» برای موسیقی نمایش «چهل گیس و حسن کچل»
برگزیده: «میلاد قنبری» برای موسیقی نمایش «یتیم خانه فونیکس»
طراحی لباس
برگزیده: «سیامک دورانی» برای طراحی لباس نمایش «یتیم خانه فونیکس»
طراحی نور
برگزیده: «شهاب مهربانپور» برای طراحی نور نمایش «لوسیا»
طراحی صحنه
تقدیر: «سیاوش عالیپور» برای طراحی صحنه نمایش «سرگذشت نا به هنگام زنی که مدام میخندید»
برگزیده: «داود مورگان» برای طراحی صحنه نمایش «یتیم خانه فونیکس»
هیأت داوران:
شهرام زرگر- آرش دادگر- محمدامیر یاراحمدی
بخش نهایی برگزیدگان جشنواره بین المللی تئاتر فجر
نمایشنامه نویسی بخش بین الملل
تقدیر: (نمایشنامه اقتباسی) «سیاوش پاکراه» برای نگارش نمایشنامه «صور اسرافیل» تقدیر می¬نماید.
برگزیده: «حسین پاکدل» برای نگارش نمایشنامه «کابوس حضرت اشرف»
نمایشنامه نویسی بخش جوانان
تقدیر: «مهسا غفوریان» و «مهدی ضیاء چمنی» برای نگارش نمایشنامه «اکسیژن»
برگزیده: «محمدرضا طاهری» و «فاطمه رضایی» برای نگارش نمایشنامه «دا»
نمایشنامه نویسی بخش مرور
تقدیر:«پیام لاریان» برای نگارش نمایشنامه «پرسه¬های موازی»
«باقر سروش» برای نگارش نمایشنامه «پستو»
برگزیده: هیأت داوران در این بخش برگزیده¬ای ندارد.
کارگردانی بخش بین الملل
تقدیر: «عامر مسافر آستانه» کارگردان نمایش «صور اسرافیل» تقدیر می¬نماید.
برگزیده: «جرزی زون» برای کارگردانی نمایش «همسرایی یتیمان»
کارگردانی بخش محیطی
برگزیده: «سعید بهنام خانیکی» و «نسیم ریاضی» و «شیرین فرشباف» برای کارگردانی نمایش «برگرد مرا ببین»
کارگردانی بخش جوانان
تقدیر: «شکوفه طاهری» کارگردان نمایش «کابوس شب نیمه تابستان»
برگزیده: «افشین زمانی» برای کارگردانی نمایش «خاطرات هنرپیشه نقش دوم»
کارگردانی بخش مرور
تقدیر:
«امین ابراهیمی» کارگردان نمایش «زمستان بود»
«پیام لاریان» کارگردان نمایش «پرسه¬های موازی»
برگزیده: هیأت داوران در این بخش برگزیده¬ای ندارد.
جایزه ویژه بین الملل
برگزیده:نمایش «خانه ابری» به کارگردانی مشترک «سیامک احصایی» و «حمید پوراذری»از ایران، نمایش «همسرایی یتیمان» به کارگردانی «جرزی زون» از لهستان
جایزه ویژه محیطی
گروه نمایش «بزم و رزم» به کارگردانی «ابوالفضل طبسی» از سبزوار
حاشیه‌های مراسم
*با وجود انکه احسان کرمی از همان ابتدا به دلیل کنداکتور شلوغ به جای همه برگزیده ها از خانواده و همکاران آن ها تشکر کرد، اما باز هم عده ای اصرار به صحبت و تشکر داشتند که مجبور شدند بدون میکروفن و با صدای بلند حرفهای خود را بگویند که خیلی هم موفق نبودند.
*برخی نامزدهای حاضر در مراسم گله داشتند که از سوی جشنواره هیچ تماسی با آن ها برای شرکت در مراسم اختتامیه گرفته نشده بود و عده ای که اصلا اطلاع نداشتند به مراسم نیامده بودند و عده ای هم از طریق روابط عمومی و دوستان خود دعوت شده بودند.
*در بخش بهترین طراحی صحنه بخش بین اللملل از مصطفی کوشکی برای نمایش رویای شب نیمه تابستان تقدیر شد که کرمی یاداور شد این نمایش سه مصدوم داشته و پای سه نفر را شکسته است.
* در یکی از بخش های برگزیده بازیگر کودکی تقدیر شد که از کودکان کار است.
*هدایت هاشمی پس از دریافت جایزه خود در بخش بازیگری گفت که نمایش افسانه ببر که بیشتر به پای من نوشته میشود مدیون هادی عامل و ایده های اوست.
* بر خلاف دوره قبل، دبیر دوره آینده جشنواره معرفی نشد و تقدیر و تشکرهای اسدی نشان از خداحافظی او با دبیری جشنواره تئاتر فجر داشت.
