موسیقی در سال ۱۳۹۵ روزهای تلخ و شیرینی را پشت سر گذاشت که یادآوری برخی وقایع آن همچنان کام هنرمندان و دوستداران هنر را تلخ میکند؛ اتفاقاتی مانند سکوت ابدی تار «فرهنگ شریف» و خاموشی تئوریسین موسیقی ایرانی «مصطفیکمال پورتراب» و …
هفت هنر در گزارشی به نقل از ایسنا مروری دارد بر موسیقیدانها و هنرمندان این عرصه که در سال ۱۳۹۵ درگذشتند.
صبح ۱۷ فروردینماه جواد لشگری – نوازنده ویولن – درگذشت. لشکری را میتوان از جمله هنرمندانی دانست که به موسیقی ایرانی خدمت زیادی کرد و از او، آثار بسیاری در مایههای موسیقی اصیل ایرانی به یادگار مانده است.
او متولد سال ۱۳۰۲ در تهران بود و در جوانی برای فرا گرفتن و نواختن ویلن شاگردی ابوالحسن صبا و مهدی خالدی و احمد فروتنراد را کرد. او اولینبار برای آموزش موسیقی نزد ابوالحسنخان صبا رفت و از آنجا که صبا با شاگردان مبتدی کار نمیکرد، لشگری با خواهش و سماجت زیاد موفق شد نظر او را نسبت به خود جلب کند. صبا پس از امتحانی که از او گرفت، قبول کرد شخصا به جواد لشگری آموزش دهد.
نواختن آهنگی به نام فتنه با شعری از رهی معیری در سال ۱۳۲۶ آغازگر فعالیت و همکاری او با رادیو بود. وی از سال ۱۳۲۸ بهطور رسمی در ارکسترهای مهدی خالدی، مرتضی محجوبی، ابراهیم منصوری و حسین یاحقی شرکت کرد.
چهارم اردیبهشتماه ناصر مهرورز یکی از پیشکسوتان حوزه موسیقی استان همدان درگذشت. او هنگام کوهنوردی دچار مشکل و به بیمارستان منتقل شد و سپس از دنیا رفت. درگذشت این خواننده، بازتاب خبری چندانی نداشت، اما یک هنرمند به درگذشت او واکنش نشان داد و یادداشتی برایش نوشت.
در بخشی از یادداشت پیمان ناصحپور – نوازنده تنبک – برای ناصر مهرورز آمده بود: «برخی هنرمندان پتانسیل آن را دارند که خوش بدرخشند و فعالیت خوبی داشته باشند، ولی برخی مشکلات اجازه نمیدهد چنین اتفاقی بیفتد. زندهیاد ناصر مهرورز از آن دسته خوانندگان خیلی خوب ایران بود که میتوانست خوش بدرخشد، ولی چنین نشد. هرچند در اواخر دهه ۶۰ کنسرتهای خوبی برگزار کرد، ولی پس از آن، دوره کوتاه فعالیتهای خوب هنریاش، در زادگاه خود، یعنی همدان، گوشهگیر شد و دیگر از او خبری نبود.»
محمدخلیل کسایی، نوازنده نی و فرزند حسن کسایی – نوازنده چیرهدست نی – نیز ۱۴ اردیبهشتماه در اصفهان از دنیا رفت. حمله قلبی علت فوت این هنرمند اعلام شد.
حبیب محبیان معروف به «حبیب» که چند سال پیش با هدف فعالیت مجاز، به ایران بازگشته بود، ۲۱ خردادماه در شمال کشور از دنیا رفت. این خواننده و آهنگساز موسیقی پاپ در رامسر زندگی میکرد.
تئوریسین بنام موسیقی ایرانی که شاگردان زیادی را پرورش داد، دوم تیرماه امسال دار فانی را وداع گفت. مصطفیکمال پورتراب متولد سال ۱۳۰۳، آهنگساز ایرانی و از استادان تئوری موسیقی بود. او همچنین از اعضای هیئت مؤسس و نایبرئیس شورای عالی خانه موسیقی ایران بود.
لوریس چکناواریان – آهنگساز و رهبر ارکستر – پورتراب را شخصیتی فوقالعاده دانست که حتی در سن ۹۰ سالگی مانند جوانی ۳۰ ساله رفتار میکرد و اصلا خودخواه نبود.
حسن پیغان، خواننده پاپ هرمزگانی نهم تیرماه براثر ایست قلبی در بندرعباس درگذشت. او متولد آبانماه سال ۱۳۵۵ بود و انتشار دو آلبوم موسیقی را در کارنامه کاریاش داشت.
مجید نجاهی – نوازنده سنتور – بامداد ۲۱ مردادماه در سن ۸۲ سالگی دارفانی را وداع گفت. مجید نجاهی در بهمنماه ۱۳۱۳ در تهران دیده به جهان گشود و از جوانی به یادگیری سنتور پرداخت. او پس از پنج سال نواختن سنتور، با حسین قوامی، احمد عبادی، مرتضیخان محجوبی، نورعلیخان برومند و استادان دیگر، آشنا شد و نزد آنها موسیقی را آموزش دید.
نجاهی در سال ۱۳۳۷ بنا به دعوت داود پیرنیا برای شرکت در برنامه «گلها» رفت و در برنامههای مختلف با هنرمندانی مانند حسین قوامی، اکبر گلپایگانی، محمدرضا شجریان، محمود خوانساری، ایرج، عبدالوهاب شهیدی و بسیاری از خوانندگان همکاری کرد.
شهریورماه سال ۱۳۹۵ با خبر تلخ درگذشت فرهنگ شریف، نوازنده پیشکسوت و صاحبسبک تار همراه شد. او که ۱۷ شهریورماه در سن ۸۵ سالگی در تهران از دنیا رفت، مردادماه امسال چندبار بهدلیل بیماری در بیمارستان بستری شده بود.
بسیاری از کارشناسان معتقدند صدای متفاوتی که فرهنگ شریف از تار درآورد، زیباترین صدای تولیدشده از این ساز است. شریف ابداعهایی در نحوه انگشتگذاری و مضرابزنی در نقاط مختلف سیمهای تار انجام داده بود.
هفتم مهرماه عباس نیرومند، هنرمند پیشکسوت عرصه موسیقی استان کردستان در سن ۸۵ سالگی درگذشت.
محمدابراهیم شریفزاده – خواننده موسیقی نواحی – نیز صبح روز ۲۲ آبانماه بعد از تحمل یک دوره بیماری درگذشت. شریفزاده متولد شهر باخرز از توابع استان خراسان رضوی بود، او موسیقی مقامی را از نوجوانی آغاز کرد و با غلامحسین سمندری همکاری نزدیکی داشت، همکاری او با سمندری، از دوتارنوازان شهیر باخرزی، ۶۰ سال ادامه داشت.
دوم دیماه علی محمد بلوچ معروف به «علیوک» یکی از پیشکسوتان موسیقی بلوچستان براثر عارضه قلبی از دنیا رفت. علیوک در دو سوی مرزهای سیاسی ایران و پاکستان از برجستهترین موسیقیدانان بلوچ بود. تسلط او بر موسیقی بلوچی در بالاترین سطح تکنیکی و هنری بود. علیوک موسیقی شائری، گواتی (موسیقی درمانی) و انواع رپرتوارهای سُوت و نازنیک را در حد کمال و با استادی کامل اجرا میکرد. او نوازنده ساز سرود بود.
علیوک
حسین طیبی، نوازنده و هنرمند حوزه موسیقی مازندران و پدر ساز «لَلِهوا» ششم اسفندماه ۹۵ در ۸۰ سالگی درگذشت. از او چهار آلبوم در ایام پیش از انقلاب منتشر شد و نخستین اثر نوازندگیاش پس از انقلاب با نام «لَلهوا» در سال ۱۳۶۵ از سوی فرهنگخانه مازندران انتشار یافت. او در این اثر، قطعات ویژه «للِهوا» را نواخت. قطعاتی که اکنون منبع و ماخذ لَلهنوازانِ مازندران بهشمار میآید.
در عرصه بینالمللی نیز چهرههای شاخصی چشم از دنیا فرو بستند.
در فروردینماه امسال «گاتو باربیری» موسیقیدان جاز آمریکای لاتین و سازنده موسیقی فیلم «آخرین تانگو در پاریس» با بازی «مارلون براندو» براثر ابتلا به ذاتالریه در نیویورک از دنیا رفت. کسب جایزه یک عمر دستاورد هنری «گرمی» در بخش موسیقی لاتین، یکی از افتخارات این چهره دنیای موسیقی در زمان حیاتش بود. او هفت دهه در عرصه موسیقی جاز فعالیت کرد.
در همین ماه «مرلی هاگارد» خواننده، نوازنده و ترانهسرای آمریکایی که از چهرههای سرشناس موسیقی کانتری به حساب میآمد، در هفتادونهمین سالروز تولد خود بهدلیل ذاتالریه با زندگی وداع کرد. او در طول عمر حرفهای خود چند آلبوم منتشر کرده و یکی از اعضای تالار مشاهیر موسیقی کانتری بود. جایگاه و تاثیر این هنرمند را در حوزه موسیقی کانتری با تأثیر گروه «بیتلز» در موسیقی «راک اند رول» مقایسه میکنند.
در اردیبهشت ۱۳۹۵ «پرینس» که در طول چند دهه فعالیت هنریاش از پیشگامان ژانرهای متنوع موسیقی مانند پاپ، R&B، فانک و … بود، در استودیوی موسیقی خانگیاش در مینهسوتای از دنیا رفت. او در طول سالهای فعالیت هنریاش، بیش از ۱۰۰ میلیون آلبوم فروخت. پرینس خواننده، ترانهسرا و بازیگر بود.
اوایل اردیبهشتماه امسال «پاپا ومبا» خواننده و نوازنده اهل کنگو و از محبوبترین چهرههای موسیقی آفریقایی در ۶۶ سالگی هنگام اجرای کنسرت روی صحنه غش کرد و پیش از رسیدن به بیمارستان جان سپرد. ترکیب موسیقی آفریقایی، کوبایی و غربی توسط او، یکی از محبوبترین سبکهای موسیقی را ایجاد کرد.
در آبانماه «لئونارد کوهن» شاعر، رماننویس، خواننده و ترانهسرای کانادایی در سن ۸۲ سالگی درگذشت. او تا ۳۳ سالگی تصمیم به خواندن و ترانهسرایی نگرفته بود، اما در دهه ۱۹۶۰ میلادی از شهر مونترآل کانادا به صحنه هنر وارد شد. او تا قبل از انتشار آلبوم اولش، بهعنوان شاعر و نویسنده شناخته میشد. او با ترانههایی از جمله «تا انتهای عشق»، «با من برقص»، «سوزان»، «هلهلویا» و «بدرود ماریان» به شهرتی جهانی رسید.
رسانهها روز ۱۰ نوامبر از درگذشت این هنرمند خبر دادند، اما بعد اعلام شد او سه روز قبل از اعلام این خبر فوت کرده است.
در همین ماه «لئون راسل» موسیقیدان «راک اند رول» که در کنسرت بسیاری از خوانندگان نوازندگی کرده بود، در ایالت تنسی آمریکا درگذشت. راسل طی سالهای اخیر درگیر بیماریهای مختلفی بود؛ او سال ۲۰۱۰ تحت عمل جراحی مغز قرار گرفت و در جولای ۲۰۱۶ دچار حمله قلبی شد. «التون جان» موسیقیدان انگلیسی، او را مهمترین الگوی خود در ترانهسرایی، خوانندگی و پیانونوازی میدانست. راسل در دهه ۱۹۶۰ نوازنده گمنام پیانو در استودیوها بود و در دهه ۱۹۷۰ به یکی از فعالترین نوازندگان موسیقی «راک اند رول» بدل شد.
«جورج مایکل» خواننده و آهنگساز انگلیسی دیماه ۱۳۹۵ در ۵۳ سالگی درگذشت. مایکل با خوانندگانی مانند «مایکل جکسون» همدوره بود. بیش از ۱۰۰ میلیون نسخه از آلبومهایش در سراسر جهان به فروش رفته است. مصرف مواد مخدر و برخی روابط او، بارها خبرساز شد.
در ادامه همین ماه «پیتر سارستِت» خواننده و ترانهسرای انگلیسی در ۷۵ سالگی درگذشت. سارستت طی پنج دهه فعالیت حرفهای خود، ۱۴ آلبوم منتشر کرد که آخرین آنها «قلب بیقرار» نام داشت که در سال ۲۰۱۳ به بازار موسیقی رسید.