استقبال از فیلم سینمایی «فروشنده» از همان روزهای ابتدایی اکران، بیسابقه بود. فروش بلیتهای فیلم در ساعات ابتدایی صبح و نمایش آن در برخی از سالنها تا پاسی از شب توانست در روزهای منتهی به تابستان رونق زیادی را به گیشه سینماها برگرداند، اما طبعا یکی از دلایل اکران این فیلم در شهریورماه، رعایت یکی از قوانین جدی معرفی فیلم به آکادمی اسکار بود. چراکه این فیلم در کنار دریافت جوایز معتبر جهانی و البته داشتن پخشکنندهای که بتواند فیلم را در آمریکا بهتر معرفی کند و البته نام اصغر فرهادی بهعنوان فیلمسازی که تنها کارگردان برنده جایزه اسکار در کشورمان است، توجهات را بهمنظور معرفی آن به آکادمی اسکار جلب کرد.
«فروشنده» در حالی بهعنوان نماینده ایران به آکادمی اسکار معرفی شد که خالقش در گوشه دیگری از دنیا در تدارک ساخت فیلم بعدیاش است. انتشار عکسی از فرهادی در کنار خاویر باردم و پنهلوپه کروز، دو بازیگر برنده اسکار که در فیلم جدید فرهادی ایفای نقش خواهند کرد، خبر از آغاز رسمی پروژه فرهادی در اسپانیا میدهد.
«فروشنده» نماینده سینمای ایران در آکادمی اسکار ٢٠١٧ است. پیش از این فرهادی با فیلم «جدایی نادر از سیمین» برای اولینبار سینمای ایران را صاحب اسکار کرد و تاکنون فیلمهای «گذشته» و «درباره الی» اصغر فرهادی نیز از سوی ایران به آکادمی اسکار معرفی شدهاند. در ادامه، درباره ابعاد معرفی فیلم «فروشنده»، با امیر اسفندیاری، یکی از اعضای هیأت انتخاب معرفی فیلم به آکادمی اسکار، گفتوگویی داشتیم.
آقای اسفندیاری! فیلمهای زیادی از سال گذشته اکران شدهاند که بهزعم برخی ،قابلیت بررسی در هیأت انتخاب داشتهاند، نحوه گزینش فیلمها به چه صورت بود؟
همانطور که در جریان هستید، هیأت انتخاب بعد از مرور ٨٢ فیلم، از میان گزینههایی که در بازه زمانی ٩ مهرماه سال ٩۴ تا ٩ مهر سال ٩۵ اکران شدهاند، دست به انتخاب فیلمها زد و در نهایت به یک فهرست رسید. طبعا این فهرست میتوانست بالای هشت فیلم داشته باشد، اما براساس توافق صورتگرفته، فیلمهایی در فهرست نهایی در نظر گرفته شدند که هرکدام پنج رأی از سوی هیأت انتخاب کسب کنند و بعد از آن فیلمهای موردنظر را مرور کردیم، شرایط هرکدام از آنها بازخوانی شد و با توجه به اینکه قوانین و مقررات فرهنگستان هر سال تغییر میکند، با تغییر این شرایط و بررسی همهجانبه هیأت انتخاب درنهایت فهرست نهایی فیلمها آماده شد. فیلمهایی که به هر دلیلی مورد اقبال عمومی در اکران قرار گرفتهاند، توجهی که رسانههای داخلی و خارجی به این فیلمها داشتند، جمع موفقیتهای داخلی و خارجی و بسیاری دیگر از عوامل در بررسی هیأت انتخاب لحاظ شد و البته داشتن پخشکننده بینالمللی خوب نیز از دیگر گزینههای مهم هیأت انتخاب بود.
آیا ملاحظاتی هم بابت بررسی فیلمی در کمیته هیأت انتخاب بود؟
بههیچوجه سفارش یا ملاحظهای در کار نبود و همهچیز در نهایت دموکراسی پیش رفت. در این مدت تنها به قابلیتهای فیلمها توجه شد و اینکه حقیقتا نماینده مناسبی برای سینمای ایران باشد و در نهایت به «فروشنده» رأی داده شد، اما دراینمیان نکتهای وجود دارد و آن این است که گفته میشود اگر فیلمی معرفی شده و جایزه نگرفت، هیأت انتخاب را محکوم میکنند درصورتیکه هیأت انتخاب حداکثر ظرفیت موجود سینمای ایران را بررسی میکند و هیأت انتخاب بههیچوجه در جایگاهی نیست که ضمانتی بابت جایزهگرفتن فیلمی بدهد. باید این را در نظر داشته باشیم که توقع ما بهاندازه باشد. در همه این سالها سینمای ایران فیلم به آکادمی اسکار معرفی کرده است که یکبار جایزه گرفت و یکبار هم نامزد شد. بسیاری از کشورها با سابقه طولانیتر از ما با داشتن صنعت سینمای استاندارد، فیلم به آکادمی اسکار معرفی کردهاند و حتی نامزد نشدهاند. توقع ما باید منطقی باشد. ما به قصد جایزهگرفتن فیلم معرفی میکنیم و طبعا این کاری است که هر سال هیأت انتخاب انجام میدهد.
محسن امیریوسفی در یادداشتی، گلایهای بابت درنظرنگرفتن «خواب تلخ» از هیأت انتخاب مطرح کرده است، آیا این فیلم هم در انتخابهای ابتدایی بود یا خیر؟
«خواب تلخ» و چند فیلم دیگر ازجمله فیلمهایی بودند که هیأت انتخاب باید به آنها برای واردشدن به مرحله بعد رأی میداد و در فهرست ٨٠ فیلم واجد شرایط بود. همانطور که گفتم، فیلمهایی که زیر پنج رأی داشتند کنار گذاشته شدند که «خواب تلخ» نیز جزء همین فیلمها بود. تمام قابلیتهای این فیلم ازجمله جشنواره فیلم کن بررسی شد، شاید اگر بهجای این هیأت انتخاب، گروه دیگری بودند، انتخابهای دیگری انجام میشد، بنابراین حس میکنم خیلی جای گله وجود ندارد.
به نظر شما «فروشنده» تا چه اندازه شانس دیدهشدن و دریافت جایزه را دارد؟
به نظر من صددرصد بهترین گزینه سینمای ایران به آکادمی اسکار بود و شانس خوبی دارد، اما نمیتوانم نظر قطعی بدهم. از الان بهبعد بسیاری از اتفاقات برعهده پخشکننده خارجی فیلم است؛ پخشکننده آمریکایی فیلم که نیاز است تلاش زیادی برای اکران و دیدهشدن این فیلم در آمریکا انجام دهد و سعی کند فیلم «فروشنده» دیده شود. همه اینها از جمله اتفاقاتی است که میتواند احتمال حضور نماینده ایران بین ٩ فیلم یا پنج فیلم نهایی آکادمی اسکار را بیشتر کند.
منبع شرق
