دادسرای امور جنایی تهران دستور احضار پورمحمدی مدیر شبکه سه سیما، بهعنوان صادرکننده مجوز پخش سریال «۵ کیلومتر تا بهشت» و علیرضا افخمی بهعنوان کارگردان این سریال به اتهام تسبیب در مرگ مرحوم «مهدی کوهی» را صادر کرد. تسنیم در ادامه این خبر نوشت: با توجه به نقض قرار منع تعقیب متهمان پرونده سریال «۵ کیلومتر تا بهشت» از سوی دادگاه کیفری دو تهران و صدور قرار جلب به دادرسی متهمان، قاضی مرادی بازپرس شعبه دوم دادسرای امور جنایی تهران، دستور احضار آقایان پورمحمدی مدیر شبکه سه سیما بهعنوان صادرکننده مجوز پخش سریال، علیرضا افخمی کارگردان سریال و داوود هاشمی تهیهکننده سریال را به اتهام «تسبیب» در مرگ شبهعمد مرحوم مهدی کوهی به نحو مشارکت را صادر کرد. طبق نظریه کمیسیون پزشکی قانونی تهران با توجه به تأثیرپذیری مرحوم مهدی کوهی از محتوای سریال «۵ کیلومتر تا بهشت» و اخطارندادن سازمان صداوسیما برای ممنوعیت تماشای سریال برای اطفال، مدیر این شبکه و عوامل ساخت این سریال در پرونده خودکشی کوهی مقصر شناخته شدند.
داوود هاشمی تهیهکننده مجموعه تلویزیونی «۵ کیلومتر تا بهشت» در گفتوگو با «شرق» به ماجرای یکسالونیم گذشته و دادگاهی که در این زمینه تشکیل شده بود اشاره میکند. دادگاهی که با حضور او و علیرضا افخمی تشکیل شده و به قول او بیشتر شبیه دادگاه حل اختلاف بود.
هاشمی میگوید: «در آن جلسه کارشناسان پزشکی قانونی نیز حضور داشتند و با توجه به مدارک ارائهشده، از شرایط کودک که بیشفعال بوده و شرایط خانوادگی او صحبت شد، در آن دادگاه گفته شد که صداوسیما ٢۵ درصد در مرگ این کودک مقصر است و نیاز است مبلغی به خانواده متوفی تعلق بگیرد. بعد از گذشت مدتی وکیل خانواده مهدی کوهی اعلام کرد که ما صددرصد مقصر هستیم و کل دیه باید پرداخت شود. مدتی قبل هم از تلویزیون تماسی داشتم که آدرس منزل من و آقای افخمی را میخواستند و احضاریهای برای ما آمده بود، اما صحبتی از حضور آقای پورمحمدی نبود. اما روز گذشته در خبرها خواندم که آقای پورمحمدی هم باید در دادگاه حضور داشته باشد، اما این احضاریه هنوز به دست من نرسیده است».
هاشمی افزود: «بابت فوت این نوجوان متأسف هستیم. اما جدا از این موضوع به این فکر میکنم که حقیقتا از الان به بعد برنامهسازان و سازان ما در چه ژانری باید برای مخاطب برنامهسازی کنند که بهنوعی الگوسازی غلط رواج پیدا نکند و فرد یا صنف خاصی ما را متهم نکنند؟»
پسربچهای که روح شد
این نخستینباری است که عوامل ساخت یک مجموعه تلویزیونی به دلیل ساخت مجموعهای که بهنوعی در مرگ نوجوانی ١٣ساله تأثیر داشته است، به دادگاه احضار میشوند. درست سال ١٣٩٠ بود که حاشیههای حلقآویزشدن نوجوانی ١٣ساله به دلیل تأثیرات مجموعه تلویزیونی سروصدای بسیاری در رسانهها ایجاد کرد.
مرگ این نوجوان عجیبترین حاشیه این سریال پس از پخشش بود. آن زمان اعلام شد به دلیل اینکه موضوع این سریال برای این نوجوان جالب بود، تصمیم میگیرد راهی را که شخصیت اصلی سریال رفته، بپیماید تا همچون یک روح به مکانهایی که دوست دارد پرواز کند. این پسربچه قبل از مرگ به برادرش میگوید تصمیم دارد یک روح شود و به سر کار مادر و پدرش برود تا ببیند آنها و همکارانشان درباره او چه میگویند و جلوی چشم برادرش خودش را از میله بارفیکس حلقآویز کرد. اما دادسرای جنایی تهران در حالی پس از پنج سال یک کارگردان و یک مدیر سیما را به اتهام تسبیب در مرگ «مهدی کوهی» احضار کرده که پیش از این مدیران وقت سیما خودکشی به خاطر سریالهای ماه رمضان را تکذیب کرده بودند.
علی دارابی معاون سیما شهریور ٩٠ انتشار این خبر را «تسویهحساب سیاسی» رسانهها خوانده و گفته بود: «خودکشی بچه پنجساله به شیوه ساخت یک فیلم چه ارتباطی دارد؟ تسویهحساب سیاسی روزنامهها با صداوسیما که در قالب این انتقادهای نابجا شکل میگیرد، چه ارتباطی به توده مردم دارد؟ خواهش من این است که به این حاشیهها دامن نزنید و به کسانی که در میدان هستند کمک کنید. ما برخی از این هنرمندان را با قربانصدقه برای همکاری جذب میکنیم؛ اگر قرار باشد این همه حاشیه به وجود بیاید، آنها هم از ساخت آثار منصرف میشوند!»
اما این نخستینبار نبود که پخش سریالی با این مضمون تأثیرات اینچنینی بر مخاطبانش میگذارد. «سیامین روز» به کارگردانی جواد افشار سریال دیگری بود که سال ٩٠ نمایش داده شد و برخی مدعی شدند خودکشی دو نوجوان بر اثر تماشای این سریال بوده؛ هرچند همان زمان علی بخشیزاده، مدیر شبکه دو سیما در واکنش به این مسئله گفته بود: «اینکه تلویزیون رسانه تأثیرگذاری است تردیدی نیست ولی احتیاط هم خالی از لطف نیست. من اتفاقات اخیر را ناشی از عملیات روانی میدانم». از دیگر سریالهایی که با چنین ادعایی مواجه شدند، «خواب و بیدار» به کارگردانی مهدی فخیمزاده بود که زمان پخش آن هم گفته شد تحتتأثیر این سریال آمار سرقت نسبت به گذشته بیشتر شده است.
مهمترین نکتهای که مسئولان پخش مجموعههای تلویزیونی به آن متهم میشوند، قیدنکردن محدودیت سنی برای تماشای سریال یا موضوعاتی است که به سراغ طرح آنها میرود. برخی از آنها در میانههای پخش دچار مشکلاتی میشوند که گاهی منجر به توقف پخش میشود. برخی دیگر ممکن است با انتقاد صنفی خاص، مواجه شوند. به نظر میرسد با توجه به پررنگشدن حواشی پخش سریال «۵ کیلومتر تا بهشت» و صحبت از حواشی این سریال پس از سالها از زمان پخش، نیاز است صداوسیما رویکرد بهتری برای پخش سریالهایش در نظر بگیرد و قبل از پخش به فکر آسیبهای احتمالی آن در جامعه باشد.
