دولت مجوز می دهد، دولت توقیف می کند، این وضعیت فیلم هایی است که از ابتدای سال تاکنون اکران شان با مشکل روبرو شده است. وضعیت سردرگمی که معلوم نیست نقش سازمان سینمایی در آن به عنوان متولی اعطای پروانه ساخت و نمایش است یا مسئول توقیف فیلم ها. گفته می شود این حالت بغرنج محصول سیاست های یک بام و دو هوای سازمان سینمایی در قبال آثار سینمایی است.
طبق قانون مصوب مجلس شورای اسلامی یکی از وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تنظیم سیاست های سینمایی کشور است. این وظیفه ای که اجرای آن بر عهده معاونت سینمایی وزارت ارشاد بود و سپس با ارتقای جایگاه معاونت به سازمان و ایجاد «سازمان سینمایی و سمعی و بصری»، کلیه مسئولیت های سینمایی به این سازمان محول شد.
به نظر می رسید ارتقای جایگاه معاونت به سازمان که دارای استقلال بیشتر و قدرت عملکردی بالاتر است باعث خواهد شد تا شرایط سینمای ایران هر روز بهتر از قبل شود.
نمونه بارز این تناقض را در ماجرای کشدار «50 کیلو آلبالو» مانی حقیقی دیدیم. این فیلم که با مجوز شورای پروانه ساخت، تولید شده و با پروانه شورای نمایش اکران شده بود، در زمان اکران حاشیههای زیادی به وجود آورد. دامنه این حاشیهها در سفر وزیر ارشاد به فم کشیده شد و علی جنتی در دیدار با آیت الله مکارم شیرازی، نسبت به فیلم «50 کیلو آلبالو» موضع گرفت و گفت: فیلم ۵۰ کیلو البالو به هیچ عنوان مناسب نبود و اگر از چگونگی این فیلم اطلاع داشتم اجازه ساخت و اکران به آن نمی دادم.
این اولین بار بود که وزیر نسبت به عملکرد مجموعه سازمان سینمایی موضع انتقادی صریحی اتخاذ می کرد. این موضع یعنی زیر سوال بردن فعالیت شوراهای صدور پروانه ساخت و صدور پروانه نمایش. جنتی چند روز بعد تلاش کرد صحبت های خود را تعدیل کند. وی در حاشیه یک برنامه سینمایی گفت: شورای صدور پروانه ساخت از افراد حرفه ای تشکیل شده است که به فیلمنامه و فیلم توجه و دقت زیادی دارند، بعد از آن شورای صدور پروانه نمایش را داریم که از افراد فرهیخته ای تشکیل شده است و بدرستی کار نظارت بر آثار سینمایی را بر عهده دارند.
وی افزود: باید بگویم فیلم «50 کیلو آلبالو» از دست شورای صدور پروانه نمایش در رفته و به اشتباه مجوز اکران دریافت کرده است. در طول یک سال نزدیک به 200 فیلم ساخته می شود که من همه آنها را نمی بینم اما بعد از اکران و اعتراض هایی که در مطبوعات درباره فیلم «50 کیلو آلبالو» دیدم، تصمیم گرفتم فیلم را ببینم و بعد از دیدن فیلم متوجه شدم اعتراض ها درست است.
با دستور وزیر، سازمان سینمایی اکران فیلم «50 کیلو آلبالو» را متوقف کرد. وزارت ارشاد فیلمی را توقیف کرد که خودش مجوز ساخت و اکرانش را صادر کرده بود. ولی این پایان کار نبود.
ارادتمند از فیلتر عبور نکرد
فیلم «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» ساخته عبدالرضا کاهانی در موردی عجیب بعد از اینکه مجوز ساختش را شورای صدور پروانه ساخت سازمان سینمایی صادر کرد، توسط شورای صدور پروانه اکران غیر قابل نمایش اعلام شد. شورای صدور پروانه نمایش، فیلم «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» را کاملا غیرقابل اصلاح و غیرقابل نمایش اعلام کرده و امکان نمایش آن را در حد صفر دانسته است.
این مخالفت گمانه زنی ها را درباره دستور وزیر ارشاد برای سختگیری بیشتر بر روی فیلم ها برای جلوگیری از اتفاقی مشابه اکران «50 کیلو آلبالو» را افزایش داد. از طرف دیگر این موضوع نقص ساختاری سازمان سینمایی را جلوه گر کرد که یک سازمان واحد درباره یک موضوع مشخص نمی تواند موضعی یکسان داشته باشد و فیلم های مسئله دار و نا مناسب به راحتی در این ساختار معیوب اجازه اکران پیدا می کنند. چطور می شود «فیلمی که درباره سه دختر خیابانی است که در خانوادهای زندگی میکنند که پدر خانواده مظهر بیغیرتی است و در خانه پارتی تدارک میبیند و دخترانش را مجاب میکند که زودتر به خانه برای حضور در جشن باز گردند مادر خانواده هم سهمی در این ماجرا دارد. دزدی، فحاشی، لوندی، شوخی های رکیک جنسی و اعمال منافی عفت عمومی در فیلم به وفور دیده میشود.» توسط شورای صدور پروانه ساخت مورد تائید قرار بگیرد؟«فیلمی که مدت زیادی است در وزارت ارشاد برای بازبینی شورای پروانه نمایش ارایه شده است اما هیچ تصمیمی برای فیلم گرفته نشده و احتمالا اعضای شورای پروانه نمایش با دیدن فیلم شوکه شدهاند»
کجای کار می لنگد؟!
سازمان سینمایی تا از سوی وزیر ارشاد تحت فشار قرار نگرفت جلوی اکران فیلم «50 کیلو آلبالو» را نگرفت و تا زمانی که فشار وزیر برای توجه بیشتر به فیلم ها نبود، خبری هم از توقیف فیلم «ارادتمند…» نبود. به نظر می رسد سازمان سینمایی بیشتر از اینکه متعهد به وظایف قانونی اش باشد، درگیر پرداختن به مسائل حاشیه ای شده و به راحتی گاف هایی مانند فیلم های مانی حقیقی و عبدالرضاکاهانی از زیر دست آنها عبور می کند. البته فیلم «پارادایس» ساخته علی عطشانی نیز از نظر اخلاقی وضعیت بهتری نسبت به دو فیلم قبلی نداردو فیلمی که گفته می شود به همراه «ارادتمند..» مستقیما با دستور حجت الله ایوبی ساخته شده است. اعمال نظر و دخالت رئیس سازمان سینمایی در این دو فیلم که هر دو حاشیه دار و متوقف شده اند، نشان می دهد اولا چارچوب های قانونی سازمان چندان از سوی رئیس محترم شمرده نمی شود و ثانیا بعد از حدود 3 سال هنوز رئیس سازمان سینمایی نتوانسته است بر مسئولیت های قانونی خود احاطه پیدا کند و در نهایت اینکه ساختار سازمان سینمایی نیازمند بازنگری جدی است تا دیگر مواردی مانند فیلم های توقیفی امسال از باگ های این سازمان خارج نشود.
