«رویای یک نیمه شب تابستان» به کارگردانی مصطفی کوشکی به صحنه خواهد رفت. اثر برجسته ویلیام شکسپیر به گفته کارگردانش این‌بار قرار است در یک بازنویسی متفاوت اجرا شود. کوشکی می‌گوید که آغاز این اتفاق از سال گذشته بوده است: «ما از پارسال این نمایشنامه را برای اجرا انتخاب کردیم و یک سری کارهای همزمان، یعنی هم تمرین بدنی و هم نوشتن انجام دادیم. این تمرین نوشتن برای بازنویسی متن بود که از سال گذشته توسط باقر سروش شروع شد. یکی دو ماهی روی نمایشنامه کار کردیم و بعد هم من مشغول راه‌اندازی سالن تئاتر مستقل تهران شدم و مجبور شدم کار را متوقف کنم تا اینکه بعد از آماده شدن سالن، دوباره تمرین را شروع کنیم و بتوانیم در سالن خودمان آن را اجرا کنیم.»
در جایگاه شکسپیر تردید وجود ندارد. اما واقعیت آن است که رفتن به سراغ آثار این نویسنده شهیر چندان کار ساده‌ای نیست. کوشکی تاکید می‌کند در این بازنویسی نخواسته است به روال معمول این روزهای تئاتر برسد یعنی تبدیل همه‌چیز به یک امر روزمره. «ما سال گذشته به یک شمای کلی از آنچه می‌خواستیم رسیدیم. یعنی بدون اینکه بخواهیم به ساختار اصلی نمایشنامه شکسپیر دست ببریم آن را برای اجرا به نوعی «ترجمه» کنیم. سعی کردیم کنش و واکنش‌های اصلی صحنه‌ها را نگه داریم و زمان و مکان و حال و هوای اجرا، ادبیات و رفتار کاراکترها را به چیزی تبدیل کنیم که نه شکسپیر باشد و نه آن چیز معمولی که امروز متداول است. یعنی همین به روز کردن و تبدیل زبان به گفتار روزمره امروزی. خوشبختانه این اتفاق افتاد. توانستیم زبانی را پیدا کنیم که مخصوص شخصیت‌های این نمایش بازنویسی شده است.»
کوشکی درباره دلایل انتخاب این متن نیز می‌گوید که «رویای یک نیمه شب تابستان» بسیار مدرن است: «من از قدیم این نمایشنامه را دوست داشتم و به نظرم یکی از کمدی‌های به روز و مدرن تاریخ ادبیات نمایشی است. حتی در نسبت با ادبیات کلاسیک، دیگر آثار خود شکسپیر، مولیر و دیگران. جادویی در آن است که به نوع تئاتر امروز ما می‌خورد. این فضای جن و پری که در کمدی وجود دارد فضایی را ایجاد می‌کند که همیشه برای اجرا وسوسه‌کننده است. بعدها به یک شیوه اجرایی رسیدم ودوست داشتم آن را کار کنم. » این بازیگر و کارگردان جوان معتقد است که برای اجرای این نمایش باید حتما شیوه اجرایی داشته باشید: «اگر شیوه اجرایی خاصی برای این نمایشنامه نداشته باشید اصلا نباید سمتش بروید. چون به‌شدت معمولی خواهد شد. در زمان خود شکسپیر نمایشنامه برای خواندن نوشته می‌شده و اجرای آن با امروز خیلی متفاوت بوده است. نمایشنامه خیلی پرگویی و تکرار دارد و خودش را توضیح می‌دهد. یعنی چیزی که کار را برای دراماتورژی و اجرا سخت می‌کند این است که بتوانی توصیف را از آن بگیری.»
به گفته او رسیدن به زبانی خاص و اجتناب از روزمره شدن بزرگ‌ترین مساله گروه بازنویسی در مورد این اثر شکسپیر بوده است: «اینکه صحنه‌هایی داشته باشیم که خودشان را توضیح نمی‌دهند و این کاری بود که ما روی آن گیر کرده بودیم یعنی پیدا کردن زبان. اینکه بخواهی یک نمایشنامه کلاسیک را به زبان امروز تبدیل کنی خیلی دم دستی است. باید سعی کنی زبان را نگه‌داری و زبان خاص خودش را ایجاد کنی که مخاطب حس کند نمایشی است با زبان ویژه خود. زبانی که قابل درک و فهم است اما روزمره نیست. البته منظورم خیلی چیز عجیب و غریبی هم نیست، اما مرزی دارد که نمایشنامه بازنویسی‌شده آن را می‌سازد و به ما می‌گوید این مال این نمایش است. من درآوردی هم نیست. فقط چینش کلمات سبب شده تا رنگ ویژه‌ای ایجاد کند.» او متعلق به نسل جوانی است که در حال ورود به فضای تئاتر هستند.
کوشکی بزرگ‌ترین معضل تئاتر ما را کمبود تماشاگر می‌داند: «معضل اصلی تئاتر ما تماشاگر است. این هم‌چنان بزرگ‌ترین مشکلی است که هیچ‌کس به آن فکر نمی‌کند. ما باید بتوانیم مخاطب تئاتر را افزایش بدهیم. اگر به شکل بنیادی مخاطب برای تئاتر جذب نکنیم هر چقدر هم سالن اضافه کنیم و تئاترهای خوب دنیا را به ایران بیاوریم بی‌فایده است.»
به گفته او تئاتر ویژگی اعتیادآوری دارد که مختص خود آن است و می‌تواند در جذب تماشاگر موثر باشد: «باید سرمایه و ایده را در تئاتر صرف این کنیم که چطور می‌توان این کار را کرد. نه مخاطبی که به خاطر یک بازیگر چهره به سالن می‌آید. چون اگر آن بازیگر نباشد او دیگر نخواهد آمد. این خیلی معضل را حل نمی‌کند. اینکه بتوانیم سلیقه آدم‌ها را تقویت کنیم که تئاتر ببینند کار بنیادی است. تئاتر خوب اعتیادآور است. اگر تئاتر خوب دیده شود کمک شایانی به حل این معضل خواهد بود. این ویژگی اعتیادآوری مختص تئاتر است و شاید در هیچ هنر دیگری نباشد.»
این نمایش با بازنویسی باقر سروش، طراحی و کارگردانی مصطفی کوشکی و با حضور (به ترتیب ورود به صحنه) آزاده صمدی، محمد صادق ملک، سجاد باقری، شهروز دل افکار، روشنک گرامی، مجید نوروزی، نازآفرین کاظمی، هومن کیایی، علیرضا کیمنش، نازنین بابایی و غزل شجاعی در مقام بازیگران و حسن جودکی به عنوان مدیر تولید و مجری طرح از بیستم تیر ماه در تئاتر مستقل تهران به روی صحنه خواهد رفت.
منبع اعتماد
