انجمن کارگردانان خانه تئاتر با حضور دبیر سی و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر وکانون ملی منتقدان، نشست جشنواره بین المللی فجر را در خانه هنرمندان برگزارکرد.
به گزارش تیتر هنر، روز 5 شنبه 12 اردیبهشت؛ نشست «جشنواره بین المللی تئاتر فجر: کاستی ها و راه کارها؛» به کوشش انجمن کارگردانان خانه تئاتر و با حضور نادر برهانیمرند، دبیر سی و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر و اعضای کانون ملی منتقدان تئاتر ایران و منتقدان انجمن منتقدان وپژهشگران خانه تئاتر درسالن استاد امیرخانی خانه هنرمندان برگزارشد.
در این نشست پژوهشی؛ منتقدان، دبیران و داوران پیشین جشنواره بین المللی تئاتر فجر در حضور دبیر سی و هشتمین جشنواره تئاتر فجر به بررسی ماهیت این جشنواره پرداختند، کاستی‌هایی آن را برشمردند و راهکارهایی برای ارتقای این جشنواره ارائه دادند.
در این نشست که با مدیریت و اجرای مسعود دلخواه رئیس هیات مدیره انجمن کارگردانان خانه تئاتر برگزارشد؛ سعید اسدی دبیر سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، رحمت امینی داور بخش خیابانی سی و هفتمین جشنواره تئاتر فجر، ساسان پیروز منتقد تئاتر و عضو انجمن نویسندگان، منتقدان و پژوهشگران خانه تئاتر، امید طاهری منتقد تئاتر و عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران به بررسی جشنواره فجر و ماهیت آن پرداختند.
مسعود دلخواه کارگردان نمایش شاه لیر که مدیریت این نشست را بر عهده داشت با بیان این نکته که کانون کارگردانان تصمیم گرفت امسال چند نشست و چند میزگرد تخصصی با موضوع جشنواره بین المللی فجر برگزار کند؛ سخنانش را آغاز کرد و گفت : هم‌زمان وزارت ارشاد و مرکزهنرهای نمایشی هم در اندیشه برگزاری این نشست است وقتی موضوعی را؛ هم هنرمندان و هم مدیران دولتی به آن اهمیت می دهند یعنی جشنواره فجر به یک دغدغه عمومی برای اهالی هنر تبدیل شده است.
کارگردان نمایش «مفیستو» سپس به این نکته اشاره کرد و گفت: رحمت امینی یک دوره دبیری فجر را برعهده داشت و سعید اسدی دو دوره دبیر جشنواره فجر بوده و مدیریت بخش بین الملل فجر را هم برعهده داشتند و امید طاهری عضو کانون ملی منتقدان نسبت به این جشنواره دغدغه داشت وبا رادیو مصاحبه کرد.
کارگردان و نمایشنامه نویس نمایش «بیگانه» سپس افزود: رویکرد این نشست جنبه نقادانه دارد و در عین حال مخاطب می‌شنود ما با چه کسی روبرو هستیم و او در رابطه با تئاتر چه تجربیاتی دارد. امید ما هم این است که این نشست در جهت ارتقای کیفی جشنواره فجر باشد.
دلخواه سپس پرسید در این سی و هفت دوره، مهم‌ترین دستاورد جشنواره که باید حفظ شود چیست و چه بخشی از جشنواره باید حذف شود یا تغییرکند، که در پاسخ به این پرسش رحمت امینی گفت: مزیت جشنواره برای ما نگه دارنده وضعیت تئاتر است اما این اهمیت یک تیغ دولبه است؛ جشنواره همیشه بدترین نظارت را در طول سال دارد و نهادها حساس می شوند. بیش از این دستاوردی ندارد، مگر این که اتفاقی بیافتد. برای نادربرهانی مرند و هردوست دیگری اولین دغدغه اش این است که جشنواره را برگزار کند و دغدغه بعدی آن است که آیا می تواند اقدام ویژه ای کند.
سپس ساسان پیروز عضو انجمن منتقدان خانه تئاتر در پاسخ به این پرسش گفت: معتقدم که این جشنواره دستاورد بیشتری داشته و چراغ تئاتر را روشن نگه داشته است و تئاتر توسط حاکمیت به رسمیت شناخته شده است و در دورانی که تصور اجرای عمومی کم بود جشنواره بهانه‌ای برای فعالیت‌های تئاتری و انگیزه بخش بود. تعداد زیادی از هنرمندان برجسته تئاتر اولین حضور خود را در جشنواره فجر داشتند و این جشنواره تا مدتها تنها راه ارتباط ما با تئاتر جهان بود.
ساسان پیروز، بنیان گذار تارنمای تخصی تئاتر نمایشگر و مدیراجرایی جشنواره‌های ادینبورگ؛ ایشارا پاپت هند و شارولویل مزیه فرانسه تاکید کرد: ایده راهیابی هنرمندان تئاتر به عرصه‌های جهانی از دستاوردهای جشنواره تئاتر فجر است؛ جشنواره فجر اکنون دستاوردهای خود را نادیده می‌گیرد، این دستاوردهای در دوره‌های بعدی به مانع تبدیل می شوند و در حال حاضر جشنواره فجر میدان جنگ گروه‌های سیاسی شده است و گوشت قربانی در این میان هنرمندان تئاتری هستند.
امید طاهری عضوکانون ملی منتقدان تئاتر با اشاره به تنوع و غنای فرهنگی کشور گفت: اگر بپذیریم که جشنواره ویترین تئاتر کشور است این تنوع باید باشد، ما با در نظر گرفتن این الویت بندی در مقابل آن تنوع فرهنگی و هنری قرار می گیریم، وقتی نهادهای خارج از تئاتر وارد جشنواره فجر می شوند و با سیاست‌های خود اولویت‌دهی می‌کنند گروهای متوسط و ضعیف می‌خواهند با این دستاویز وارد جشنواره شوند و این شیوه در دراز مدت جشنواره را تخریب می کند. در سال‌های اخیر ما نمی‌توانیم معیار مشخص داوری ها را پیدا کنیم؛ داور باید ایده داشته باشد و داوری‌ها به مقدار زیادی تابع روابط شده است، براساس این داوری‌ها زندگی هنرمند دچار سقوط شده، هنرمندی که در حین شایستگی اثرش دیده نشده است. جشنواره برای تئاتری های جوان به طور مستقیم با سرنوشت شان در ارتباط است؛ همچنین آرتیستها نباید داور باشند چون آنها براساس شیوه، اندیشه، نحوه خلاقیت، سبک وگرایش هنری شان داوری می کنند و داوری کار آرتیست نیست؛ آرتیست کسی است که درون فضای هنری قرار دارد و خود به خود به یک شیوه متمایل است و این تمایل می تواند منجر به حذف دیگرانی شود که با ساز و کار ذهنی او همسو نیستند.
اسدی رییس تئاتر شهر و مدرس تئاتر نیز با اشاره به نظریات رابرت وسنو جامعه شناس هنر و با بیانی تحلیلی پژوهشی گفت: دستاورد جشنواره آن منازعات گفتمانی‌ست که ایجادکرده است که آن تولید؛ نهادینه سازی عناصر نهادینه است. جشنواره؛ تاسیس شده این گفتمان با آن افق تاریخی است و ما به تاسیس های جدید نیاز داریم. این جشنواره از عرصه ایجاد به عرصه منازعه رسیده است.
دبیر سی و چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر با بیان این نکته که گفتمان قالب به گفتمانی گفته می‌شود که سفارش موضوع می دهد و گفتمان مغلوب به گفتمانی که یا باید آن سفارش را بپذیرد تا حذف نشود یا به شکلی متفاوت با آن گفتمان در مواجهه باشد تا بتواند باقی بماند به صحبت هایش اینگونه پایان داد: در اول انقلاب تولید این اندیشه که همه چیز باید متری داشته باشد نهادهای قدرت گفتمان غالب را شکل می‌دهند و دیگر گفتمان‌ها خفته اند و در گوشه و کنار هستند و حضور ندارند، اما آنها اکنون صدا پیداکرده اند، جشنواره نباید ویترین تئاتر کشور شود.
همچنین در این نشست نادر برهانی مرند دبیر سی و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر کوشید تا با کم ترین مشارکت ممکن، تنها شنونده باشد و در سکوت نکاتی را یادداشت می کرد.
شانزدهمین دوره «هفته بزرگ‌داشت تئاتر»، به دبیری محمودرضا رحیمی و با حمایت مالی بانک گردشگری از هفتم تا پانزدهم اردیبهشت ماه سال جاری برپاست.
