فرصتی برای فروش نمایش‌های روی صحنه

بعد از پایان تعطیلات و روزهای سوگواری ماه محرم شاهد به صحنه رفتن آثار نسل متفاوت کارگردان‌های تئاتر در سالن‌های زیرنظر دولت، شهرداری تهران و سالن‌های خصوصی هستیم؛ اتفاقی که دوستداران هنرهای نمایشی سال‌ها انتظارش را کشیدند و در نوع خود قابل توجه به نظر می‌رسد. به این دلیل که میزان مشارکت هنرمندان در دولت گذشته – به ویژه سال‌های بعد از ٨٨ – و حتی دو سال ابتدایی دولت یازدهم به پایین‌ترین سطح پس از انقلاب رسیده بود. اما آنچه اشاره شد در شرایطی رخ داده که تقریبا نمایش‌ها بدون حمایت‌ دولتی و کاملا خصوصی روی صحنه رفته‌اند. در این وضعیت قیمتگذاری بر عهده فضای عرضه و تقاضا گذاشته شده و دولت نیز علاقه‌مندانه و مشفقانه نقشی در تنظیم بازار! ایفا نمی‌کند. این گزارش به صورت اجمالی و گذرا فقط اسامی هنرمندان- به عنوان نماینده یک نسل- و بهای بلیت تعیین شده برای آثار را از نظر می‌گذراند.

به این ترتیب تالار «قشقایی» مجموعه تئاترشهر میزبان نمایش «پدران، مادران و فرزندان» به نویسندگی و کارگردانی آرش عباسی است که در قالب پروژه مرکز مطلعات اجرایی قشقایی به روی صحنه رفته و طبق اظهارات کارگردان حمایت مالی اندکی دریافت کرده که همه آن صرف اسکان و امور جاری تمرین‌های گروه می‌شود. بهای بلیت این نمایش با ایفای نقش دانیلا اسکارپاری و صنم نادری ٢٠ هزار تومان تعیین شده است. تالار «چهارسو» با نمایش «طپانچه خانم» به نویسندگی محمدامیر یاراحمدی و کارگردانی شهاب‌الدین حسین‌پور تا هفته سوم آذرماه میزبان علاقه‌مندان است و بلیت نمایش به بهای ٢۵ هزار تومان فروخته می‌شود. فریبا متخصص، آرش فلاحت‌پیشه، حمید رحیمی و محمد نادری در این نمایش که کارگردانی آن را یک هنرمند جوان برعهده دارد به صحنه می‌روند. براساس برنامه اعلام شده سمانه زندی‌نژاد، یکی دیگر از کارگردانان جوان تئاتر نیز بعد از سه سال با نمایش «کلاغ» در هفته پایانی آذرماه به مجموعه تئاتر شهر می‌آید. نمایشنامه‌ای به قلم دیوید هروئر و ترجمه وحید رهبانی که بعد از پایان کار نمایش «طپانچه خانم» روی صحنه می‌رود. تالار «سایه» مجموعه تئاترشهر اما بعد از خلف وعده‌های متعدد مسوولان مرکز تئاتر مولوی میزبانی یکی از گروه‌های برگزیده هجدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی را برعهده گرفت. به این ترتیب نمایش «سربسته از تهران» به نویسندگی و کارگردانی مجتبی کریمی به مدت زمان ۵۵ دقیقه، قیمت بلیت 20هزار تومان و بازی فرزانه میدانی، پژمان یاوری به صحنه رفته که با گذشت روزهای نخست، استقبال تماشاگران از این نمایش رو به افزایش گذاشت. در این بین «دور از دسترس اطفال نگهداری شود» عنوان نمایش دیگری بود که به نویسندگی فرشته فرشاد و کارگردانی مهدی پاشایی به مدت زمان ۵۵ دقیقه و با قیمت بلیت ٢٠ هزار تومان در همین سالن روی صحنه رفت. اما سالن اصلی مجموعه تئاترشهر بعد از اتمام نمایش «سردار» به کارگردانی نادر برهانی‌مرند با بهای بلیت متغیر ٢٠، ٢۴ و ٣٠ هزار تومان به کار خود پایان داد که طبق آمار اعلام شده از سوی روابط عمومی اداره‌کل هنرهای نمایشی پس از پشت سر گذاشتن 35 اجرا، ٩ هزار و ٨٧۵ تماشاگر داشت اما ارایه یکهزار و ٩٢١ بلیت تمام بها، ٩٣۶ بلیت نیم بها، یکهزار و ٩۶۴ بلیت تخفیف‌دار و ۵٠۵۴ بلیت میهمان برای تماشای تجربه اخیر برهانی‌مرند نشان‌دهنده اقبال اندک تماشاگران معنا شد. باید به این نکته نیز اشاره شود که اداره‌کل هنرهای نمایشی حمایت خود را از این نمایش دریغ نکرد. محمد رحمانیان یکی دیگر از چهره‌های شناخته شده و با سابقه تئاتر ایران بود که بعد از برهانی‌مرند با نمایشنامه‌خوانی «هفت مجلس در عزا و معجزا» و برای مدتی محدود به سالن اصلی مجموعه تئاترشهر رفت. بهای بلیت این نمایشنامه‌خوانی در سالن دولتی ٣۵ هزار تومان و معادل بهای بلیت سالن‌های خصوصی تعیین شد. حالا قرار است حسین کیانی نمایش «تیاتر سعدی، تابستان سی‌ و دو» را در این سالن به صحنه ببرد که با توجه به آنچه در بالا اشاره شد باید منتظر بهای بلیت بین ٢۵ تا ٣٠ هزار تومانی باشیم. خاطره اسدی، علیرضا آرا، شهرام حقیقت‌دوست، امیررضا دلاوری، مجید رحمتی، علی سلیمانی و رویا میرعلمی در این نمایش به ایفای نقش می‌پردازند.
رقابت شهرداری با سالن‌های خصوصی سالن «ناظرزاده کرمانی» تماشاخانه ایرانشهر میزبان نمایش‌های «هاروی» به کارگردانی ملودی آرام‌نیا با بهای بلیت ٣٠ هزار تومان و «فهرست» به کارگردانی رضا ثروتی است که بهای بلیت ٣۵ هزار تومانی را برای این نمایش تعیین کرده است. سالن « استاد سمندریان» نیز میزبان نمایش‌های «راهبان معبد وانگ» به کارگردانی احمد سلیمانی با بهای متغیر ٢۵ و ٣٠ هزار تومانی و «خانه ابری» به کارگردانی مشترک سیامک احصایی و حمید پورآذری است؛ بلیت این نمایش به بهای ٣٠هزار تومان فروخته می‌شود. براساس اخبار اعلام شده نمایش «دیابولیک: رومئو و ژولیت» به کارگردانی آتیلا پسیانی نیز با بلیت ۴٠ هزار تومانی در روزهای پایانی آذر به سالن سمندریان می‌رود. این نکته نیز قابل اشاره است که پیش‌فروش بلیت این نمایش با استقبال مواجه شد. اما سالن خصوصی تازه تاسیس «پالیز» میزبان نمایش‌ «ماتریوشکا» به کارگردانی و ایفای نقش پارسا پیروزفر و «آشپزخانه» کاری از محمدحسن معجونی که این نمایش را با حضور هنرجویانش و بهای ٣٠ هزار تومان روی صحنه آورده است، تهیه‌کننده نمایش «ماتریوشکا» نیز بعد از تجربه‌ موفق- از نظر جذب مخاطب- در تماشاخانه ایرانشهر، روند قیمت‌گذاری مشابه ٣٠ و ٣۵ هزار تومانی را برای سالن خصوصی در نظر گرفته است. تماشاخانه «باران» میزبان محمد یعقوبی و اجرای نمایش «ماه در آب» است که نخستین‌بار سال ٨۵ روی صحنه رفت و حالا بعد از ١٠ سال بار دیگر به صحنه آمده است. این نمایش با ایفای نقش آیدا کیخایی، علی سرابی، مهدی کوشکی، فهیمه امن‌زاده و ناهید مسلمی با بهای بلیت ٣۵ هزار تومان اجرا می‌شود.
خط مقدم پیاده‌سازی ایده اقتصاد هنر معاونت هنری
در پایان، نکته جالب، روندی است که «تالار وحدت»، به عنوان یک سالن زیرنظر معاونت امور هنری – دولت- در پیش گرفته است. گرچه تعیین بهای ١٠٠ و ٢٠٠ هزار تومانی بلیت کنسرت‌های موسیقی در این سالن به عرف تبدیل شده بود، اما ظاهرا همین روند به تئاتر نیز سرایت کرده تا علاقه معاون امور هنری به مبحث اقتصاد هنر در هنرهای نمایشی نیز محقق شود. تعیین بهای ١٢٠ هزار تومانی برای نمایش «دخت ایران» کاری از فرزانه کابلی و بهای متغیر ۲۵، ۳٠، ۳۵، ۴۵، ۵٠، ۵۵ و ۷۰ هزار تومانی برای نمایش «می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد» به کارگردانی همایون غنی‌زاده در همین راستا گام برمی‌دارد.