محمد نهاوندیان، رییس دفتر رییسجمهور و نهاد ریاستجمهوری سال گذشته در پاسخ به پرسشی در این باره که آیا دولت برای افزایش بودجه هنرهای نمایشی برنامهای دارد یا خیر؛ گفت: «در دولت به طور جدی در این رابطه بحث داریم اما میدانید بخش اعظمی از بودجه فرهنگی متاسفانه خارج از دولت هزینه میشود که امیدوارم به زودی با همفکری و همدلی برطرف شود.»
یک سال از آن زمان گذشت و رییسجمهور صبح ١۴ آذرماه در موعد مقرر با حضور در مجلس شورای اسلامی لایحه بودجه ۹۶ کل کشور را تقدیم مجلس کرد؛ لایحهای که مطابق هر سال میزانی افزایش اعتبار برای بخشهای گوناگون در آن دیده میشود و در این میان هنرهای نمایشی نیز با افزایش نسبت به سال قبل مواجه است. گرچه این نکته نیز نباید از نظرها دور بماند که «افزایش بودجه روی کاغذ به این معنا نیست که همان رقم اعلام شده صرف رفع نیاز فعالان این عرصه و سرمایهگذاری در زمینه تولید و گسترش تئاتر در سراسر کشور میشود.»
دولت در لایحه بودجه سال ٩۶ که با عنوان برنامه «حمایت و گسترش هنرهای نمایشی» مشخص شده؛ رقم ۶۴ میلیارد و ۵٠٠ میلیون تومان برای تئاتر درنظر گرفته است که نسبت به بودجه ۵۵ میلیارد و ۶٠٠ میلیون تومانی سال گذشته، حدود ١٠ میلیارد تومان افزایش را نشان میدهد.
مهدی شفیعی، مدیرکل هنرهای نمایشی در گفتوگو با «اعتماد» به اظهارات اخیر صالحی امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرده و میگوید: «ایشان در صحبتهای اخیرشان به این نکته اذعان داشتند که ساختار، منابع و نیروی انسانی تعریف شده در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اهداف و انتظارها از این حوزه فاصله دارد. امید من این است که با توجه به تخصص ایشان در زمینه مسائل راهبردی و ساختاری، در دوره پیش رو شاهد برقراری تناسب هرچه بیشتر بین ساختار موجود و اهداف مورد نظر باشیم.»
مدیرکل هنرهای نمایشی در ادامه میافزاید: «حوزه تئاتر با توجه به فارغالتحصیلان و دست اندرکاران نیازمند تغییر در ساختار حمایتی و هدایتی است که خیلی خوشحالم مقام عالی وزارت از همین ابتدای کار به این نکته اشاره کرده است. ما اگر پروژههای مشخص و دقیقی را در زمینه کاهش کمبودهایی مثل زیرساختهای مورد نیاز، تغییر تعریف در رابطه با احداث زیرساختها، حمایت از ایجاد تشکلهای صنفی و فعالیت بخشهای غیردولتی در حوزه هنردر نظر داشته باشیم روند رفع کاستیها شتاب بیشتری خواهد داشت. الگوهایی هم وجود دارد که امیدوارم ساختارها را
به روز کنیم و با همراهی هنرمندان گامهای بلندی و موثری در جهت رسیدن به اهداف برداریم.»
اما نکته قابل اشاره توجه اداره کل هنرهای نمایشی به رشد و گسترش این هنر در استانهای کشور و رعایت عدالت امکانات است چراکه بخش عمدهای از استعدادها و ظرفیت موجود خارج از پایتخت جریان دارد. یکی از مسوولان بخش استانهای اداره کل هنرهای نمایشی در گفتوگو با «اعتماد» به این نکته اشاره کرده و میگوید: «به جز ۵-۴ استان که فعالیت چندانی در عرصه تئاتر ندارند باقی استانهای کشور همواره فعالیت جدی تئاتری را در دستور کار داشته و دارند. استانهایی مانند تبریز، مشهد، اصفهان و بوشهر، شاهد جریان دایمی تئاتر هستند ولی به عنوان نمونه کرمان مانند دیگر استانها فعال نبود که در یکی دو سال گذشته بهشدت فعال شده است.»
اشاره این مسوول به تلاش دستاندرکاران کرمانی برای راهاندازی ۶ پلاتوی نمایش پس از پیگیری مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی و حمایت علی جنتی، وزیر سابق است. مازندرانیها از گذشته در این عرصه فعال بودهاند و گیلانیها نیز در سالهای اخیر تا حدودی دست به کار شدهاند. استانهای کردستان و کرمانشاه هم در حال حرکت به سوی راهاندازی سالنهای کم هزینه تئاتری و گسترش فعالیتها هستند که حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را میطلبد.
براساس اطلاعات دریافتی «اعتماد»، ٢۵ درصد از رقم بودجه تخصیصی از سوی وزارتخانه به اداره کل هنرهای نمایشی برای حمایت از تئاتر در استانهای کشور کنار گذاشته میشود و این علاوه بر بودجه استانی است. برنامهای که در صورت افزایش واقعی رقم بودجه اداره کل گسترش فعالیتها و تجهیز سالنهای بیشتر را درپی خواهد داشت.
با توجه به اینکه حوزههایی مانند نشر و مطبوعات بودجههای کاملا جداگانه در اختیار دارند، یا بودجه سازمان سینمایی به کلی در اختیار مدیریت سازمان قرار میگیرد دست مدیران این عرصه برای رسیدن به اهداف مورد نظرشان بازتر است. در حالی که بخش قابل توجهی از بودجه اداره کل هنرهای نمایشی به پشتیبانی اختصاص مییابد که یک آسیب ساختاری به بودجه این بخش محسوب میشود. حال که وعده رییس دفتر رییسجمهور در زمینه افزایش اعتبار حوزه تئاتر تا حدی محقق شده و امیری صالحی به گفته مدیرکل هنرهای نمایشی دغدغههای بهبود ساختار دارد، امید است چارهای اندیشه شود که بودجه هنرهای نمایشی همچون ماجرای معروف گلوله یخ وقتی به دست صاحبان اصلی میرسد آب نرود.