در حالی که سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، با برگزاری جشنواره مشارکت ملی گردشگری تلاش می‌کند تا میزان گردشگری داخلی را بالا ببرد، تفاوت معنادار میان قیمت تورهای داخلی و تورهای خارجی باعث شده است تا بیشتر از اینکه ایرانیان بخواهند در داخل کشور به سیاحت بپردازند، بار سفر را ببندند و به چند مقصد مشخص در آن سوی مرزها بروند.
در این روزها سفر به کشوری مانند ترکیه بسیار ارزان‌تر از سفر به کیش است و حتی سفر به شهر مقدس مشهد با وجود علائق مذهبی جامعه ایرانی با قیمت‌های نجومی هتل‌های لوکس این شهر در حال رقابت با سفر به کشور مالزی است.
مالزی ارزان‌تر از مشهد
تعطیلات هر چقدر هم کوتاه‌مدت باشد، بهانه خوبی برای سفر است و شهروندان تهرانی حتی از یک روز تعطیلی هم برای سفر استفاده می‌کنند و اغلب تنها راهی را هم که بلدند، سواحل شمال کشور است. البته کسانی هم هستند که سراغ تورهای مسافرتی می‌روند تا به نقاط دیگری در ایران یا خارج از کشور سفر کنند. در تعریف صنعت گردشگری، انواع و زیر شاخه‌های مختلفی از توریسم تعریف می‌شود که بنا به مقصد، هدف سفر، موضوع سفر و انگیزه سفر انواع و اقسام سفرهای توریستی تعریف می‌شود. ایران به دلیل تنوع جغرافیایی، تاریخ، فرهنگ و البته مراکز دینی و زیارتی تقریباً زمینه‌هایی برای همه انواع گردشگری است ولی در عمل می‌بینیم که تنها چند شاخه از گردشگری توسط هموطنان ایرانی دنبال می‌شود و بسیاری از انواع گردشگری‌ها در خارج از کشور دنبال می‌شود. یکی از دلایل پیش آمد این موضوع، تفاوت فاحش قیمت‌های گردشگری در داخل و خارج از کشور است. برای نمونه سفر یک هفته‌ای به کشور مالزی با اقامت در هتلی پنج ستاره برای یک ایرانی حداکثر چیزی حدود 3میلیون تومان خواهد شد. اما اگر همین شخص بخواهد برای زیارت به شهر مشهد مقدس سفر کند و در هتلی پنج ستاره اقامت کند تنها برای اقامت یک هفته‌ای حدود 3میلیون تومان به غیر از هزینه ناهار، شام و ترانسفر باید هزینه کند. این قیمت‌ها وقتی با آفر‌های سفر به ترکیه یا دیگر مقاصد گردشگری ایرانی‌ها مقایسه شود، تفاوت فاحش‌تری به دست می‌آید. یک ایرانی برای دیدن کشور خودش باید هزینه بسیار بالاتری از دیدار از یک کشور خارجی پرداخت کند و خب مسلم است که در این بین حتی اگر از بعد روانی هم بررسی شود در شرایط یکسان هزینه‌ای، مقصد خارجی مشتری‌پسند‌تر از سفر داخلی خواهد بود.
21 میلیون خانواده ایرانی چطور سفر بروند ؟!
طبق آمار در کشور 21 میلیون خانوار ایرانی زندگی می‌کنند، رقمی قابل توجه که باعث شده تا جشنواره مشارکت ملی گردشگری راهبرد «هر خانواده ایرانی یک ظرفیت، برای گردشگری ایران به شمار می‌آید» را برای خود انتخاب کنند. اما در عمل با وجود قیمت‌های بالای گردشگری داخلی، یک خانواده متوسط ایرانی انتخاب‌های بسیار محدودی برای سفر خواهد داشت. یافته‌های مرکز آمار از میزان درآمد و هزینه سالانه خانوار‌ها در سال 93 نشان می‌دهد که متوسط درآمد یک خانوار شهری در سال گذشته حدود 24میلیون تومان و هزینه متوسط آن حدود 23 میلیون‌و 486هزار تومان بوده است که به‌طور متوسط هر خانوار شهری در سال گذشته توانست نزدیک به 645 هزار تومان( ماهانه 53 هزار تومان) پسانداز کند. آیا با این میزان از پسانداز یک خانواده می‌تواند در طول سال به سفر برود؟ طبق گزارشی که در جلسه کمیته دستمزد شورای عالی کار در بهمن ماه سال گذشته ارائه شد، هزینه هر خانواده 5/ 3 نفره کارگری 2 میلیون و 744 هزار تومان در ماه است. این هزینه شامل هزینه اجاره منزل و هزینه‌های حمل و نقل نمی‌شود. در سال ۹۵ افراد شاغل متأهل دارای دو فرزند، ماهانه یک میلیون و ۱۲۴ هزار تومان حقوق دریافت خواهد کرد که البته این رقم بدون اضافه کاری احتمالی است. این رقم با توجه به هزینه‌های خانواده‌ها مبلغی را برای پسانداز باقی نمی‌گذارد. مرکز آمار می‌گوید در سال 93 هر خانواده ایرانی به طور متوسط تنها 53 هزار تومان پسانداز داشته که در سال می‌شود 645 هزار تومان، اگر همین میزان پسانداز را برای امسال نیز در نظر بگیریم. با شرایط آفر‌های شرکت‌های گردشگری، یک خانواده چهار نفره می‌تواند در آخر سال یکی از اعضا را به استانبول بفرستند! چون هیچ کدام از تورهای داخلی در این رنج قیمتی گزینه‌ای را برای سفر ندارند.
نظارتی روی تورهای داخلی نیست!
چطور می‌شود یک سفر خارجی ارزان‌تر از سفر داخلی تمام شود، در حالی که ارزش پول ملی ما بسیار پایین‌تر از کشورهای دیگر است؟! ذبیح‌الله نیکفر، سخنگوی فراکسیون صنایع دستی و گردشگری مجلس می‌گوید: متأسفانه بر نحوه ارائه خدمات و امکانات به گردشگران نظارت کافی نمی‌شود و به همین دلیل برخی از نرخ‌های این بخش، روز به روز افزایش می‌یابد. این نماینده مجلس تأکید می‌کند: افزایش غیرمنطقی قیمت تورها و هتل‌ها به اقتصاد و رونق گردشگری داخلی آسیب می‌زند.
نماینده مردم لاهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه نهادهای مسئول باید بر بخش‌های ارائه‌دهنده خدمات گردشگری، با دقت نظارت لازم را داشته باشند، می‌گوید: به عنوان مثال زمانی که تعطیلات نوروز یا سایر مناسبت‌هایی که تعطیلی چند روزه را رقم می‌زند، فرا می‌رسد شاهد افزایش غیرمنطقی قیمت تورها و هتل‌ها هستیم که این امر به اقتصاد و رونق بخش گردشگری داخلی آسیب می‌زند.
وی با بیان اینکه هزینه گردشگری در کشورمان گران‌تر از هزینه گردشگری خارج از کشور است، تأکید می‌کند: متأسفانه هزینه تمام‌شده خدمات گردشگری داخلی بیش از هزینه واقعی در این حوزه است و همین امر موجب مقایسه هزینه سفر داخلی با سفر به کشورهای خارجی می‌شود.
البته مجلس نیز طرحی برای تغییر در شرایط فعلی ندارد و هنوز هم سفر به خارج از کشور به‌خصوص کشورهایی که ایرانیان برای رفتن به آنها تمایل بیشتری دارند، در مقیاس سفرهای داخلی از نظر اقتصادی به صرفه‌ترند.
