امیر نادری با فیلم «کوه» (Mount) میهمان هفتادو سومین دوره جشنواره ونیز است؛ فیلمی درباره ایتالیا. نادری که در ایران بیشتر او را با فیلمهای سازدهنی و دونده میشناسیم، چند سالی است عرصههای جهانی را برای خود برگزیده است؛ آمریکا، ژاپن و این بار ایتالیا. فیلمساز ایرانی مقیم آمریکا، روز دوشنبه پس از دریافت جایزه «ژرژ لوکولتر گلوری» از جشنواره ونیز، آن را به نسل جوان فیلمسازان ایرانی تقدیم کرد. او پس از گرفتن جایزهاش از دست دبیر جشنواره ونیز، آلبرتو باربرا با اشاره به اینکه دلش هنوز در ایران است، گفت: من اکنون جایزهام را به نسل جوان فیلمسازان ایرانی تقدیم میکنم. او همچنین با اندوه، مرگ عباس کیارستمی را یادآوری کرد و گفت: کیارستمی دیگر اینجا بین ما نیست و من این جایزه را با دلشکستگی دریافت میکنم. نادری تأکید کرد حتی یک لحظه هم در عمرش انجام آنچه را که دوست داشته است، کنار نگذاشته و برایش مهم نبوده کجا باشد. چه در سرزمین مادریاش ایران و چه بعد از آن، سالها مثل یک کولی در اقصی نقاط دنیا زندگی کرد و فیلم ساخت؛ اما هرگز تسلیم نشد بلکه به جایی که خواست رفت و فیلم دلخواهش را ساخت. او با اشاره به فیلم «کوه» که در جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمده است، گفت: در فیلم آخرم هم به همین ترتیب رفتار کردم. خیلی از ونیز ممنونم، از آلبرتو و سایر افراد این فستیوال و از اینکه جشنواره ونیز برای من تقدیری گذاشته است. این فیلمساز با اشاره به ساخت فیلم «کوه» در ایتالیا گفت: اکنون خوشحالم با فیلم «کوهستان» در این جشنواره هستم که برای ساختن آن خیلی از مردم ایتالیا، تهیهکنندهام و بازیگرانم که همراهیام کردهاند، سپاسگزارم. من این فیلم را در این کشور با قلبم ساختم. نادری در پایان برای حضور فیلمش در جشنواره ٧٣ ونیز از آلبرتو، دبیر این جشنواره، تشکر و قدردانی کرد و گفت: همچنین از سایر دستاندرکاران این فستیوال و از اینکه جشنواره ونیز برای من تقدیری گذاشته است، سپاسگزارم. چون من خیلی فیلمساز بدشانسی هستم، گاهی جلوتر هستم و گاهی عقبتر. هیچ وقت در زمان مناسب و در جای مناسب نبودهام. اما هیچوقت تسلیم نمیشوم، هیچ وقت به این چیزها فکر نمیکنم. همچنین افزون بر اهدای جایزه و تقدیر از نادری، فیلم «کوه» نیز در بخش خارج از رقابت جشنواره ونیز به نمایش درآمد. نادری «کوه» را در ایتالیا فیلمبرداری کرده است. داستان فیلم، در سال ١٣۵٠ میلادی روی میدهد و ماجرای مردی را به تصویر میکشد که تلاش میکند نور را به روستای خود در دل کوهستان بیاورد تا زندگی خانوادهاش را نجات دهد. کلودیا پونتزا و آندره سارتورتی، بازیگران نخستین فیلم امیر نادری در کشور ایتالیا هستند. این کارگردان درباره دلایل ساخت این فیلم هم گفته: «سعی نکردم فیلمی درباره زندگی روزمره در ایتالیا که هر روز در حال تغییر و تحول است، بسازم. نمیتوانم قضاوتی دربارهاش داشته باشم یا رویش کار کنم. به همین خاطر فکر کردم اگر بخواهم درباره تفکر، هنر و درکل زندگی در این کشور حرفی بزنم، باید فیلمی درباره هزار سال پیش آن بسازم. این داستانی است که ١۵ سال در سینه من بود. چندینبار تصمیم به ساخت این فیلم گرفتم و به دلایل مختلفی موفق به انجام این کار نشدم؛ تا اینکه سرانجام بعد از پیدا کردن یک تهیهکننده خوب، این اتفاق افتاد. دلیل ساختن این فیلم این بود که کوه و نور در این کشور با بقیه جهان فرق دارد. تحقیقات زیادی در این رابطه کردم. اساتید و هنرمندان بزرگی مانند میکل آنژ برای به دستآوردن سنگ به منظور خلق هنر خود، با این کوهها جنگیدهاند».
نبرد با کوه
امیر نادری برای ساخت فیلمهایش در کشورهای مختلف، مطالعات و پژوهشهای گستردهای را درباره آن کشور، علیالخصوص درباره فرهنگ آن کشور، انجام میدهد. بااینحال، بر این باور است تمام فیلمهای او همزمان که درباره یک کشور خاصاند، فیلمهایی درباره خود نیز هستند. درواقع از نظر امیر نادری، سینما حکم چسبی را دارد که احساسات و ایدههای او را به زندگی در آن فرهنگ و کشور خاص، میچسباند. او در این رابطه میگوید: «برای شناخت یک کشور، شناخت سینمای آن مهمتر از دانستن زبان آن کشور است». بههمیندلیل است که درباره آمریکا، ژاپن و ایتالیا فیلم ساخته است؛ زیرا بزرگان و غولهای سینما متعلق به این کشورها هستند. چهرههایی مانند اورسن ولز، جان فورد، کوروساوا، میزوگوشی، تورناتوره، ویسکونتی و دیگران. او میگوید از دریچه چشم سینماگران آمریکایی و ژاپنی، این دو کشور را شناخته است و البته درباره ایتالیا قضیه اندکی متفاوت است؛ چون او خود سینمای ایتالیا را تدریس میکند. او میگوید فیلمهای ایتالیایی، بهویژه فیلمهای دهههای گذشته این کشور، در زمره محبوبترین فیلمهای او بودهاند و اینکه او همیشه این رؤیا را داشته که چطور میتواند به بخشی از تاریخ سینمای ایتالیا بدل شود. نادری در ادامه میگوید: «البته مسیری طولانی را پشتسر گذاشتم و پنج سال طول کشید تا این فیلم را کلید بزنم. افراد زیادی به من در درک ماهیت گذشته ایتالیا کمک کردند. از فیلمبردار من گرفته، تا بازیگران، طراح صحنه و همگی، دستبهدست هم دادند تا من بتوانم احساس خود درباره ایتالیا را در این فیلم بیان کنم. در یک کلمه میتوانم بگویم برای ساخت این فیلم زحمت زیادی را متحمل شدم».
