همزمان با اکران«لانتوری» دوباره همان زخم قدیمی سرباز کرد؛ حوزه هنری سینماهایش را در اختیار فیلم تازه درمیشیان قرار نداد تا بحث تحریمهای حوزه هنری پس از پنج سال به اخبار رسانهها تبدیل شود.
به گزارش هفت هنر، در حالی که موضع گیری رسانه های نزدیک به وابسته به حوزه هنری در مقابل فیلم فروشنده، گمانه زنی ها در مورد تحریم فیلم اصغرفرهادی را تقویت می کرد، حوزه هنری با اکران محدود این فیلم در سالن های سینمای اش موافقت کرد. اقدامی که برخی از اهالی رسانه و سینما آن راعقب نشینی حوزه هنری از مواضع قبلی اش برای جلوگیری از جنجال های احتمالی تعبیر می کنند و برخی دیگر تحریم نامحسوس فیلم فروشنده!
تحریم فیلم های سینمایی توسط حوزه هنری از اوایل سال 91 شروع شد. زمانی که محسن مومنی شریف رییس این نهاد زیرمجموعه سازمان تبلیغات اسلامی، اعلام کرد طبق تشخیص کارشناسان این حوزه، فیلم های غیرارزشی و مسئله دار که در مسائل اخلاقی و عفت عمومی از خطوط قرمز تجاوز می کنند در سینماهای زیرمجموعه حوزه هنری نمایش داده نمی شوند.
این تحریم ها که با توقیف فیلم های گشت ارشاد و زندگی خصوصی اغاز شد، جنجالی بی سابقه در سینما به پا کرد و اغازگر تنش جدی بین اهالی سینما، مدیریت وقت سازمان سینمایی کشور و مدیران حوزه هنری بود. در کنار این دوفیلم که خیلی زود از پرده سینما پائین کشیده شدند، فیلمهای «خوابم می آد» رضا عطاران، «بیخود و بیجهت» کاهانی، «پل چوبی» مهدی کرمپور، «برف روی کاجها» پیمان معادی، «پذیرایی ساده» مانی حقیقی، «من همسرش هستم» به کارگردانی مصطفی شایسته و «من مادر هستم» فریدون جیرانی در لیست سیاه حوزه هنری قرار گرفت.
وزارت ارشاد، شورای صنفی نمایش، بسیاری از اهالی رسانه و سینما، تهیه کنندگان و کارگردانان مطرح کشور، اعمال این خطوط قرمز را رفتاری سلیقه ای، فراقانونی و جناحی می دانستند که از قوانین رسمی کشور فراتر رفته بود. خط قرمزهایی که بر تولید فیلم های اجتماعی با نگاهی انتقادی خط بطلان می کشید و نشان دادن رنج های واقعی مردم را نوعی سیاه نمایی تلقی می کرد.
اعتراض ها در مقابل تحریم های خودسرانه و یک جانبه فیلم های مجوز دار، در بین اهالی سینما روز بروز بیشتر می شد تا جایی که وزارت ارشاد،شورای صنفی نمایش و انجمن کارگردانان مستقل به عنوان اصلی ترین مخالفان این تحریم ها، در اقدامی تلافی جویانه از ارائه فیلم به سینماهای زیر مجموعه حوزه هنری خودداری کردند، اما این مخالفت ها عملا راه به جایی نبرد و تاخت و تاز حوزه هنری به فیلم ها همچنان ادامه یافت.
پس از این شش فیلم تحریم شده در سال 91، در سال جاری «لانتوری» درلیست تحریمی های حوزه هنری قرار گرفت و روی پرده سینماهای این نهاد نرفت!
در شرایطی که بیش از 90 سالن سینمایی بزرگ (در حدود یک سوم کل سینماهای کشور) که جزو مجهزترین و پرمخاطب ترین سینماهای کشور به شمار می آیند، تحت تملک حوزه هنری قرار دارند، تحریم فیلم ها از نظر اقتصادی و درامدزایی ضربه سنگینی به سازندگان این آثار وارد می کند. با این حال برخی سازندگان فیلم های تحریم شده با این پیش فرض که غالبا عنوان «تحریمی» سبب جذب بیشتر مخاطبان می شود با تبدیل این تهدیدات به فرصت در ادامه مسیر تحریم ها، فیلم هایشان به فروش قابل توجهی دست یافت. از انجا که فیلم های تحریم شده در حوزه هنری از ابتدای سال 91 تاکنون توانسته اند جزو پرفروش ترین فیلم های سال جا بگیرند، می توان گفت عنوان فیلم تحریمی در بالا بردن میزان فروش این اثار نقش کاتالیزگر را ایفا کرده و حوزه هنری با این تحریم ها فقط از کسب درامد باز می ماند!
به عنوان نمونه فیلم «لانتوری» ساخته رضا درمیشیان از جمله اثاری است که به رغم موضع گیری تند و تیز حوزه هنری، در همان هفته اول اکران، به فروش میلیاردی رسید. فیلمی که در کنار فروشنده جزو فیلم های تحریمی حوزه هنری در سال جاری قرار داشت و در هیچ یک از سالن های تحت تملک این نهاد روی پرده نرفت. هر چند مدیران حوزه هنری همچنان علت این موضوع را بالا بودن تعداد فیلم های در حال اکران و فروش بالای انها و نداشتن سالن خالی برای نمایش فیلم لانتوری عنوان می کنند ، اما میزان فروش ضعیف برخی فیلم های اکران شده که در هفته به میلیون تومن هم نرسید، در کنار فروش یک میلیاردی «لانتوری» طی یک هفته،این ادعای مدیران حوزه هنری را رد می کند.
سیاست یک بام و دو هوای حوزه هنری در مقابل فروشنده
چندی پیش اصلی ترین رسانه سینمایی وابسته به حوزه هنری در مطلبی با عنوان «نگاه سوره سینما به تازهترین فیلم اصغر فرهادی»، «فروشنده» را فیلمی علیه غیرت و «قیصرکشی» عنوان کرد و با صراحت موضع تند و مخالف خود را در مقابل این فیلم نشان داد. فیلمی که قبل از این موضع گیری حوزه هنری، برخی رسانه های تندرو آن را اثری ضد فرهنگی و سفارش شرکت های غربی- عربی عنوان کرده و مدعی شدند این ساخته اصغر فرهادی با مضمون غیرت ستیزی، کاملا مغایر با ارزش های اخلاقی، دینی و فرهنگی جامعه ماست. از این رو انتظار می رفت این فیلم نیز چون«لانتوری» در لیست سیاه حوزه هنری قرار بگیرد اما چند روز پیش مدیران این نهاد به اکران محدود فروشنده در سینماهای زیرمجموعه حوزه تن دادند. اقدامی که سبب شد برخی مخالفان، حوزه هنری را به تسلیم شدن در مقابل اهالی سینما و به قول خودشان مافیای شبه روشنفکری و تن دادن به نمایش یک فیلم ضد فرهنگی برای جلوگیری از جنجال های احتمالی و اعتراضات علنی، نادیده گرفتن خطوط قرمز و سودجویی متهم کنند. با این وجود اکران فیلم فروشنده در سینماهای پرمخاطب حوزه از جمله سینما آزادی تهران که مجموعاً سهمی حدود 25 درصد کل فروش سینمای ایران را دارد ، از دهم شهریور ماه اغاز شد و این اثر اصغرفرهادی که در جشنواره کن 2016 جایزه بهترین فیلم نامه و بهترین بازیگر مرد را به خود اختصاص داد در اولین روز اکران با فروش 250 میلیون تومانی خود توانست یک رکورد بی سابقه در سینمای ایران را ثبت کند.
نویسنده: مریم احمدی
