اولین سلبریتی نیست که کتاب شعر منتشر میکند، احتمالاً آخرینشان هم نخواهد بود. بعد از پیشفروش مجموعه غزلهای محسن چاوشی به نام «این عشق هیولایی» در اواخر آذرماه امسال، حالا این کتاب از آخرین روز بهمنماه با امضای چاوشی به دست علاقهمندان رسیده است. کتابی که طبق گزارش انتشار یافته در پایگاههای خبری مختلف، مانند اعتمادآنلاین، باشگاه خبرنگاران جوان و خبرگزاری برنا، با بیش از 10 هزار نسخه سفارش آنلاین، پیشفروش و از این نظر رکورددار و خبرساز شد. در ادامه نگاهی انداختهایم به فعالیتهای شاعرانه محسن چاوشی، خواننده نامآشنای ایرانی و کتاب شعرش که به تازگی منتشر شده است.
110 هزار تومان برای 140 صفحه!
با آغاز پیشفروش مجموعه غزلهای چاوشی به نام «این عشق هیولایی»، از طریق وبسایت انتشارات آفتاب اندیشه، اولین موضوعی که خیلی زود جلب توجه کرد، قیمت بالای کتاب بود. این کتاب 140 صفحهای که 31 غزل را در بردارد، با صحافی جلد شومیز(معمولی) 70 هزار تومان و با صحافی جلد سخت به قیمت 110 هزار تومان پیشفروش شد و صدای خیلیها را درآورد؛ انتقادی که خیلی هم بیراه نبود. چون هماکنون قیمت کتاب شعر یک شاعر معاصر با جلد معمولی 30 هزار تومان و قیمت یک دیوان نفیس حافظ با جلد چرمی(البته بدون جعبه) بین 110 تا 150 هزار تومان است. عدهای از منتقدان معتقد هستند قیمت گزاف این کتاب دلیلی جز شهرت و محبوبیت محسن چاوشی ندارد.
غزلهایی که غزل نیستند
قالب شعری غزل یکی از قالبهای کلاسیک ادب فارسی است که ساختار و فرم مشخصی دارد. مصرع نخست بیت اول غزل با تمام مصرعهای زوج همقافیه است و معمولاً این قالب شعری 4 تا 12 بیت را در برمیگیرد. گذشته از محتوای غزل که میتواند عاشقانه، عارفانه، اجتماعی و حتی حماسی(همان مفهومی که در شاهنامه فردوسی میبینیم) باشد، ساختار این قالب شعری کاملاً مشخص است؛ نکتهای که در اشعار کتاب «این عشق هیولایی» که به نام مجموعه غزل منتشر شده، رعایت نشده است از جمله در این شعر: «آن قدر بکوبم در/ تا باز تو بگشایی/ بگشا و بخوان ما را/ ای مونس تنهایی/ گر روی تو بنمایی/ گر لطف بفرمایی/ دنیا همه قندان است/ از بس که تو حلوایی». از ایراد اساسیِ همه قافیههای این شعر(بگشایی، تنهایی، بفرمایی، حلوایی) که بگذریم، مصرع نخست این شعر با مصرع دوم و سایر مصرعهای زوج همقافیه نیست. ضمن اینکه هر دو مصرع بیت سوم قافیه دارند! قالب این شعر هم نامشخص است و معلوم نیست در چه قالبی سروده شده: «سوخته از دوریات/ هیبتِ مستوریات/ باز نظر کن مرا/ با همه مغروریات/ قصه حیرانیام/ سر درِ بازار شهر/ کشته و حیرانم از/ عشق سیانوریات»! اگر بخواهیم این شعر را آنطور که در کتاب آمده است، بررسی کنیم، یعنی هر خط را یک مصرع به حساب بیاوریم، قالب شعر اصلاً غزل نیست. به علاوه اینکه بیت سوم هم فاقد قافیه است؛ اما اگر هر مصرع به دو بخش تقسیم شده و در دو خط آمده است، باید شاعر و ناشر را برای آشنایی با نوع چاپ قالب غزل به کتابهای شعر معاصر و دیوانهای کلاسیک ارجاع بدهیم. گذشته از اشکالات نحوی و مفهومی اشعار این کتاب، تعابیر و تشبیهات عجیب و غریب و گاه بیمعنا مانند «خرگوشِ کرِ مارگزیده»، «چشمه چشمانِ دریده» و عباراتی مانند «هیبت مستوری»، «مسخم پی» و… بهچشم میخورد.
واکنش 2 استاد زبان و ادب فارسی
استادان زبان و ادب فارسی که در زمینه سرودن شعر هم تجارب ارزندهای دارند ، از کار جدید چاوشی انتقاد کردند. دکتر اسماعیل امینی، استاد زبان و ادبیات فارسی و ترانهسرای نامآشنای کشورمان، در واکنش به کتاب محسن چاوشی و در پاسخ به اینکه آیا میتوان این اشعار را غزل نامید، به خراسان گفت: «این جملات پراکنده و بیمعنا، حتی نوشته معمولی نیستند، چه رسد به غزل». دکتر محمدرضا ترکی، استاد ادبیات فارسی دانشگاه تهران و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم درباره اشعار این خواننده نظر مساعدی ندارد و هنگامی که از او درباره کیفیت آنها پرسیدیم، با طعنه پاسخ داد: «این شعرها با صدای خود این خواننده خوب هستند!» محسن چاوشی پیش از انتشار این کتاب هم، شعر قطعههایی مانند «شرح الف» و «او» را خودش سروده بود که با انتقاد کارشناسان ادبیات فارسی مواجه شد. کاش این خواننده به جای اینکه تصور کند میتواند همچون مولانا غزل بسراید، همان راه قبلیاش را ادامه میداد. چه ایرادی دارد اگر این خواننده همچنان به خواندن غزلهای ناب ادبیات فارسی از بزرگانی مانند مولانا و سعدی و حافظ بپردازد و بخش زیادی از افراد جامعه را با سرودههای آنان آشنا کند؟
منبع خراسان
