احمد محمدتبریزی – نشست خبری سی و هشتمین جشنواره تئاتر فجر با حضور شهرام اسدی و نادر برهانی مرند برگزاز شد.
به گزارش تیتر هنر، در این نشست خبری که در سالن مشاهیر تئاتر شهر برگزار شد، شهرام اسدی، مدیر کل هنرهای نمایشی ضمن گرامیداشت شهادت سردار قاسم سلیمانی و جانباختگان سقوط هواپیمای اکراینی گفت: ما در برگزاری این دوره جشنواره با چند چالش مهم رو به رو بودیم، امیدوارم ما بتوانیم چالش ها برطرف کنیم، اولین چالش ما در زمینه برگزاری جشنواره بین المللی تئاتر فجر فقدان اعتبار در زمینه برگزاری این رویداد هنری بود که همچون سال گذشته با کسر بودجه رو به رو بودیم و از همان ماه اول برنامه ریزی ما این بود که با جذب اسپانسر بتوانیم بخشی از کسری خود را برطرف کنیم اما متاسفانه سی و هشتمین دوره جشنواره بین المللی تئاتر فجر بدون حضور اسپانسر برگزار می شود و ما همچنان در حسرت این خواهیم بود که یک نهاد، مرکز یا بنگاه اقتصادی به برگزاری جشنواره کمک کند، این حسرت همیشگی است و در سال های گذشته هم شاهد آن بودیم و برخلاف سایر هنرها، در حوزه هنرهای نمایشی اسپانسرها و حامیانی که می توانند پیشقدم شوند به برگزاری جشنواره کمک نکردند، من این موضوع را به عنوان گلایه مطرح می کنم.
جشنواره‌ای با چندین چالش
مدیرکل هنرهای نمایشی در نشست رسانه ای جشنواره بین المللی تئاتر فجر با اشاره به شرایط مالی این رویداد بیان کرد: ما تلاش کردیم به شکلی فشرده و با صرفه جویی جشنواره را برگزار کنیم و با حفظ بخش های اصلی جشنواره به شکلی برنامه ریزی کنیم که خلایی در برگزاری اتفاق نیفتاد و ارائه خدمات به هنرمندان مهم ترین نکته برای ما بوده است که سعی کردیم به آن توجه کنیم.
وی ادامه داد: دومین چالش ما در برگزاری جشنواره تحریم های اقتصادی و سیاسی خارجی است که همه ما با آن دست به گریبان هستیم و می دانیم این تحریم های ظالمانه که جهت حفظ استقلال کشور متحمل می شویم به همه رویدادها از جمله جشنواره های هنری آسیب زده است. تلاش کردیم بهترین آثار را برای بخش ملل انتخاب کنیم و تلاش کردیم اتفاقات مثبتی در این بخش رخ دهد.
کرمی خاطر نشان کرد: چالش سوم حضور نیافتن برخی از چهره های هنری در جشنواره سی و هشتم بود که باعث شد آثار بخش های مختلف جشنواره را بار دیگر تنظیم کنیم. یکی از موضوعات مهم و جدی که می تواند منجر به شکوفایی تئاتر ایران شود، همدلی و هماهنگی خانواده بزرگ تئاتر ایران است. در هر شرایطی گروهی یا تعدادی از هنرمندان که همه جزو خانواده نجیب تئاتر ایران هستند تصمیم گرفتند آثار خود را به جشنواره ارائه نکنند، این تصمیم به خودی خود قابل احترام است. به هر حال هنرمندان با احساس پاک خود تصمیمی گرفتند که من به شخصه به این دوستان و بزرگان بابت رای و نظرشان احترام قائل هستم ولی برداشت دیگری از این انصراف ها نداشته باشیم.
نادر برهانی مرند، دبیر سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در نشست رسانه ای این رویداد گفت: در سال گذشته من خوشبختانه این اقبال را داشتم در چندین نشست آسیب شناسی جشنواره تئاتر فجر که بانی یکی از آن ها ستاد برگزاری سی و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر بود، شرکت کرده و نظرات دوستان هنرمند و برجسته را بشنوم. سعی کردم در حد توان در جشنواره امسال این موضوعات و نکات دوستان را عملی کنم.
وی افزود: نقطه نظرات دوستان را می توان در سه محور مطرح کرد: اول اینکه جشنواره بسیار گسترده شده است و این وسعت بر کاهش کیفیت نقش داشته است، دوم بحث رقابتی و غیررقابتی برگزار کردن جشنواره بود، بسیاری از دوستان معتقد بودند جشنواره تئاتر فجر رقابت زده شده است و آثار مذموم و نکوهیده رقابتی برگزار کردن جشنواره باعث اتفاقات نامطلوبی می شود. سومین محور به بخش بین المللی جشنواره اختصاص داشت.
کم کردن بخش‌های مسابقه
برهانی مرند خاطر نشان کرد: من سعی کردم به کمک دوستان و همکارانم در دبیرخانه و با مشارکت رییس جشنواره و شورای سیاستگذاری این آسیب شناسی ها را بررسی کنیم تا جشنواره با کیفیت تری داشته باشیم. اولین موضوعی که به آن پرداختیم کاهش بخش های رقابتی بود، جشنواره امسال در آثار صحنه ای فقط یک بخش رقابتی دارد، از سال 94 به بعد جشنواره در بخش آثار صحنه ای در سه بخش رقابتی حضور پیدا می کرد و برای هر بخش رقابتی هم بیش از 25 اثر شرکت می کردند. امسال خوشبختانه توانستیم خود و شورای سیاست گذاری را متقاعد کنیم تا تنها یک بخش رقابتی در بخش مسابقه تئاتر ایران داشته باشیم و یک بخش غیررقابتی هم تدارک دیده ایم.
دبیر جشنواره بیان کرد: جشنواره امسال به جز بخش تئاتر ملل قرار بود در بخش صحنه در 57 اثر خلاصه شود و جشنواره ای به لحاظ کمی کوچک اما با کیفیت باشد. هرچند ثبت نام ها حاوی پیامی بود که بد نیست با شما در میان بگذارم، علی رغم تمامی آسیب شناسی ها و مذموم دانستن رقابت، ما در بخش رقابتی 249 ثبت نام کننده داشتیم و در بخش غیررقابتی 50 شرکت کننده. در بخش غیررقابتی که قرار بود به عنوان بخش ویژه برگزار شود، هنگام طراحی فراخوان فکر کردم گروه های کیفی تر در بخش غیررقابتی بیشتر ثبت نام می کنند.
وی ادامه داد: ورودی بخش غیررقابتی را هم به نحوی طراحی کردیم که دوستان انگیزه بیشتری برای حضور در این بخش داشته باشند، ورودی بخش رقابتی را تا 20 میلیون تومان در نظر گرفتیم و در بخش غیررقابتی تا 30 میلیون تومان اما آمار اینچنین که گفتم بود.
برهانی مرند همچنین عنوان کرد: در جلسات آسیب شناسی بسیاری از دوستان در مذمت رقابت سخنانی را مطرح کردند اما امسال وقتی من از آن ها تقاضا کردم به عنوان مهمان در جشنواره حضور داشته باشند، شرط حضور خود را شرکت در بخش رقابتی مطرح کردند و به هیچ وجه هم کوتاه نیامدند.
طبق گفته‌های دبیر جشنواره مسعود دلخواه، کیومرث مرادی و رضا مهدی‌زاده به عنوان هیات داوران مسابقه تئاتر صحنه‌ای، آثار این بخش را داوری می‌کنند. همچنین حسین مسافرآستانه، علیرضا استادی و مجید صالحی به عنوان هیات داوران مسابقه تئاتر خیابانی، آثار این بخش را داوری می‌کنند.
گردهمایی اهالی تئاتر
نادر برهانی مرند در ادامه بیان کرد: موضوع دیگر جشنواره امسال به تئاتر ملل اختصاص داشت، ما در این بخش الزام مسابقه تئاتر ملل را برداشتیم و آن را به طور رقابتی برگزار نمی کنیم چون حداقل باید بیش از 10 اثر در این بخش حضور داشته باشند تا شکل رقابتی داشته باشد. امسال واقعا وضعیت مالی خوبی نداریم و الزام حضور 15 گروه برای شکل گیری بخش مسابقه را از دوش خود برداشته ایم تا به کیفیت بیشتر توجه کنیم. سعی کردیم به وجوه دیگر حوزه بین الملل توجه کنیم که از آن جمله می توان به بازار بین المللی هنرهای نمایشی ایران اشاره کرد که حدود 25 مهمان از کشورهای مهم دنیا در این بخش حضور دارند و این فرصتی خواهد بود برای معرفی تئاتر ایران و دعوت از هنرمندان داخلی به جشنواره های بین المللی.
وی ادامه داد: جشنواره امسال قرار بود قواره کوچکتر و با کیفیت تری داشته باشد، الان هم با چنین وضعیتی رو به رو هستیم. قرار بود در بخش رقابتی حدود 30 اثر داشته باشیم که پس از اتفاقات اخیر به 20 اثر رسیدیم، در بخش غیررقابتی قرار بود 27 اثر حضور داشته باشند که این تعداد به 15 اثر رسیده است.
دبیر جشنواره خاطر نشان کرد: در بخش ملل قرار بود هفت اثر داشته باشیم که الان حضور 6 اثر قطعی است، در بخش تئاتر خیابانی قرار بود طبق فراخوان ما 22 اثر داشته باشیم که پس از اتفاقات اخیر به 23 اثر رسید. در بخش رادیوتئاتر ما 10 اثر را قرار بود میزبانی کنیم که در حال حاضر به 11 اثر رسیده است. ما در بخش رادیوتئاتر و تئاتر خیابانی بخش های ویژه ای را برای شهادت سردار قاسم سلیمانی و حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی تدارک دیده ایم تا آثاری در خور شان این دو اتفاق تهیه کنیم.
برهانی مرند افزود: البته ما سعی کردیم به فراخور شان روزهای سنگینی که در آن قرار داریم از برخی از برنامه ها عبور کنیم و به همین دلیل امسال اساسا رویکرد جشنواره ای نداریم و جشنواره بیشتر گردهمایی اهالی تئاتر است.
وی بیان کرد: در بخش به علاوه فجر، ما 40 اثر با حضور هشت سالن خصوصی خواهیم داشت و در بخش دیگرگونه ها که قرار بود 18 گروه شرکت کنند، با چهار گروه این بخش را برگزار خواهیم کرد. پس از اتفاقات اخیر تصمیم قطعی دبیرخانه بر این بود که اگر قرار است جایگزینی برای دوستان انصرافی داشته باشیم تا حد امکان به مقررات فراخوان پایبند بمانیم و خوشبختانه این اتفاق عملی شد و آمارها هم حکایت از همین موضوع دارد. ما درخواست های بسیاری از گروه های تئاتری داشتیم اما تصمیم ما بر این بود که بر اصول اصلی خود بمانیم و تا حد امکان جایگزینی نداشته باشیم. آنچه در جدول جشنواره امسال حضور دارد، آلترناتیوهای دوم یا سوم هیات های انتخاب است. همچنین مراسم بزرگداشت کریم اکبری مبارکه، آندرانیک خچومیان، حسین عاطفی و مهدی لزیری در سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برگزار می‌شود.
گلایه از خانواده تئاتر
کرمی در پاسخ به پرسشی درباره موضعی که نسبت به واکنش اصناف تئاتری در زمینه انصراف هنرمندان اتخاذ کرده است، توضیح داد: من معتقدم که برای رونق تئاتر باید فعالیت صنفی خود را تقویت کنیم. همیشه تاکید داشتم بسیاری از فعالیت های اداره کل هنرهای نمایشی را به اصناف واگذار کنیم و خوشبختانه تا حدود زیادی این هدف عملی شده است و ضرورت داشت در عرصه تئاتر نیز به این نقطه برسیم. واقعیت این است که من در مورد بیانیه خانه تئاتر اظهارنظری نمی کنم چون معتقدم صنف حق اظهارنظر را دارد اما این گلایه را هم مطرح می کنم که انتظار داشتم خانه تئاتر به تمام وجوه و پیشینه جشنواره توجه کند، نظرات دوستان به عنوان یک صنف مستقل قابل احترام است و اصناف هنری مورد حمایت بخش های دولتی نیستند تا من بخواهم درباره حمایت های خودم شفاف سازی کنم.
وی افزود: معتقدم خانه تئاتر باید در همه وجوه حامی هنرمندان باشد، در جشنواره تئاتر فجر گروهی تصمیم به انصراف گرفتند و گروه بزرگ تری هم مصمم به حضور در جشنواره بودند، به نظرم باید به تمام جنبه های خانواده بزرگ تئاتر یکسان نگاه کرد. من تلاش کردم بدبینی برخی از افراد و نهادها به حوزه تئاتر را برطرف کنم چون همان اندازه که فعالیت ما در عرصه هنرهای نمایشی گستردگی دارد و می تواند در بخش هایی بسیار موثر باشد در بخش هایی هم شاید قابل دفاع نباشد اما اینکه یک رویداد را تحریم کرده و خود و مخاطبان را از حضور در آن محروم کنیم چندان قابل دفاع نیست و من انتظار داشتم خانه تئاتر با نگاه وسیع تری به این موضوع و چشم انداز آینده تئاتر نگاه می کرد.
کرمی عنوان کرد: جامعه تئاتری پراحساس هستند و با احساس پاک خود تصمیم می گیرند، قرار است من به عنوان مدیرکل هنرهای نمایشی حامی این گروه باشم، اصناف هنری باید حامی تمام طیف های هنری باشند. این موضوع ضرورتی است که باید نگاه مان نسبت به آن ها تغییر کند.
نادر برهانی مرند سپس در پاسخ به پرسشی درباره هزینه هایی که جشنواره در پی لغو حضور گروه های خارجی از جمله گروه تئاتر اودین متقبل شده است، گفت: قرارداد ما با گروه های خارجی براساس عرف بین المللی بیشتر بر پایه مفاهمه است تا انعقاد قراردادی در حوزه تئاتر. تا آخرین لحظه تجهیزات ایشان در حال ارسال به ایران بود و تنها کاری که از عهده من برمی آید اختصاص هزینه ارسال آثار به ایشان است.
شهرام کرمی هم در این باره توضیح داد: ما هیچ هزینه ای برای بخش ملل انجام نداده ایم، من به عنوان عضوی از خانواده تئاتر گلایه ای دارم، ما همه اقدامات لازم را برای حضور گروه های خارجی در ایران داشتیم اما مکاتباتی از داخل کشور با این گروه ها درباره حضور در ایران انجام شد که برنامه ریزی های ما را دچار مشکل کرد. ما چند ماه در حال بررسی کمپانی های معتبر و با کیفیت برای حضور در جشنواره بودیم تا بخش بین الملل را به بهترین شکل ممکن برگزار کنیم. امسال قرار بود پنج کمپانی مطرح با آثار خود در جشنواره حاضر شوند اما علی رغم تلاش های مکرر ما این اتفاق نیفتاد، ما حتی برای ویزای همسر آقای باربا با وزارت خارجه تعامل کردیم اما متاسفانه شرایط با توجه به تماس هایی که اشاره کردم به نحوی پیش رفت که نتوانیم در خدمت این گروه باشیم. گروه باربا اعلام کرد در زمان دیگری در ایران حضور پیدا خواهد کرد اما ما تاکید کردیم بهترین زمان جشنواره تئاتر فجر است و ما از شما دعوت کرده ایم.
